58046 skanuj0020 (210)

Zdrowie psychiczne celem wychowania

Zgodność celów wychowania z wartościami uniwersalnymi

w- Sformułowane w ten sposób cele wychowania są ogólnymi wy-■enymi dla działalności wychowawczej zarówno nauczycieli i wy-fciwawców, jak i rodziców. Są naczelnymi wskazaniami czy zalece-mami ukierunkowującymi odpowiednio postępowanie pedagogiczne Kbec dzieci i młodzieży. W celach tych poszukuje się zasadności ta-iiego postępowania. Stanowią one bowiem podstawę odnajdywania ■miarę skutecznych sposobów ich urzeczywistniania. W każdym razie fcższe uświadomienie sobie tego rodzaju celów wychowania pobudza Krefleksji nie tylko nad ich znaczeniem w procesie wychowawczym, ^:Sscz także nad konkretnymi metodami lub technikami oddziaływań wy-ybowawczych, za pomocą których cele te można realizować.

BPonadto niebagatelnym celem wychowania jest troska o zdrowie fcychiczne dzieci i młodzieży (por. K. Dąbrowski, 1996). Dobrym przykułem zdrowia psychicznego — zdaniem rzeczników psychologii hu-Imanistycznej —jest człowiek jako osoba w pełni funkcjonująca (fully mmctioning person). Każda z 12 przypisywanych jej cech, które wyszczególnia się w rozdziale III (s. 69), w psychologii humanistycznej ^■odzi za podstawowy cel wychowania. Zakłada się jednak, że wszystkie one stanowiąjedynie hipotetyczny stan końcowy, ale nigdy de facto ^Łowicie nieosiągalny. Są więc modelem teoretycznym, będącym Ipzedmiotem dążeń wychowanka i wychowawcy. Niemniej pełni on ^Łiosłą rolę w odpowiednim ukierunkowaniu procesu wychowania, Biegającego przede wszystkim na stwarzaniu warunków czy okoliczności sprzyjających nabywaniu przez wychowanków cech osobowości ^Bętych wspomnianym modelem. Warto by zatem także wśród preferowanych współcześnie celów wychowania przewidzieć przynajmniej Hektóre cechy osobowości przypisywane w psychologii humanistycz-^■osobie w pełni rozwiniętej.

gTrudno jednak byłoby opracować listę celów o zasięgu uniwersal-■>m, tj. stosowną do każdej sytuacji wychowawczej. Niemniej każdy I z zaproponowanych celów nigdy nie może pozostawać w sprzeczno-ści z wartościami ogólnoludzkimi. Podobnie realizacja celów wycho-^Bvczych nie może zaprzeczać tym wartościom zgodnie chociażby Hednym z naczelnych nakazów moralnych, według którego nawet naj-fordziej szlachetny cel nie uświęca środków. To znaczy, preferuje się Bpiraźnie cele wychowania, których realizacja z góry wyklucza uwła-lezanie godności osobistej dzieci i młodzieży nawet w postaci śladowej f czy w wyniku zdenerwowania wychowawcy. Respektowanie wartości ogólnoludzkich (uniwersalnych) obowiązuje bowiem w takim samym ■lopniu podczas stanowienia i formułowania celów wychowania, jak Hptoku ich realizacji.

W poszukiwaniu wiarygodnych celów wychowania | 3 9