58925 skanowanie0016 (50)

Reguła dźwigni

•    W określonej temperaturze występują w równowadze dwie fazy o określonym składzie chemicznym.

•    Zmiana temperatury pociąga za sobą zmianę składu chemicznego obu faz.

*    Z układu równowagi można odczytać, jakie są to fazy, jaki mają skład chemiczny oraz jaki jest ich ilościowy stosunek.

•    Rzutując punkty M i N na podstawę wykresu, .

otrzymamy skład chemiczny fazy ciekłej (p, 1')    .f?

oraz kryształów (p. 2').

Długości odcinków linii 1-3-2, znajdujących się pomiędzy punktem określającym stan stopu a punktami określającymi skład chemiczny faz, są odwrotnie proporcjonalne do ilości tych faz.

Opisany sposób określania ilości faz odnosi się również do wszystkich innych rodzajów układów podwójnych,

Syt 6-4. 2łs*ojow*Btc iceuty <!*«*»< i

•    Punkt E określający skład ciekłego roztworu, z którego powstała eutektyką nosi nazwę punktu eutektycznego.

•    Pozioma linia przechodząca przez punkt E, odpowiadająca temperaturze krzepnięcia eutektykl, czyli temperaturze eutektycznej, nosi nazwę linii eutektycznej.

•    Stop o składzie odpowiadającym ściśle punktowi E nosi nazwę stopu eutektycznego.

•    Końce linii eutektycznej wskazują na skład chemiczny kryształów wchodzących w skład eutektyki.

•    Na podstawie reguły dźwigni można w każdej temperaturze ustalić skład chemiczny występujących faz i ich wzajemny ilościowy stosunek, kreśląc w danej temperaturze linię poziomą do przecięcia się z liniami likwidus i solidus.

•    W poszczególnych polach układu występują następujące fazy lub składniki strukturalne:

I    - jednorodny ciekły roztwór metali A-B,

II    - kryształy metalu A oraz ciekły roztwór A-B,

III    - kryształy B oraz ciekły roztwór A -B,

IV    - kryształy A oraz eutektyka (A + B),

V    - kryształy S oraz eutektyka (A + B).

Ograniczona rozpuszczalność w stanie stałym z przemianą perytektyczną

Ryj. 6.8. Pety lektyka z ofmtiezonaroŁpusccaaliwicąsfctadwfców w sunie stałym

• Przemiana perytektyczną polega na tym, że ciecz L₄ reaguje z uprzednio wydzielonymi kryształami a₂ , w wyniku czego powstaje nowy rodzaj kryształów p₃:

Oj+ L₄->Pj

Całkowity brak rozpuszczalności w stanie stałym (eutektyka)

• Drobnoziarnistą mieszaninę kryształów różnych metali, wydzielającą się z ciekłego roztworu o określonym składzie chemicznym w stałej temperaturze, nazywamy mieszaniną eutcktyczną (eutektyką).

Ograniczona rozpuszczalność w stanie stałym z przemianą eutektyczną

• Wykres równowagi fazowej dwu metali A i B, które całkowicie rozpuszczają się wzajemnie w stanie ciekłym, a tylko ograniczenie w stanie stałym tworząc eutektykę, przedstawiono na rys.

< Ryj. 6.7. Ectckiyfca z ajtaeiczor-ą rcwpusta/alncśftą składników w stanic stałym

• Układ stanowi .połączenie' obu poprzednio omówionych wykresów.

- Atomy metalu B z cieczy, stykając się z atomami metalu A kryształów a, tworzą nowe kryształy p₃.

•    Dalszy proces rozrastania się kryształów p zachodzi dzięki obustronnej dyfuzji atomów metalu 8 z cieczy poprzez kryształ.

*    Warstwa kryształów p staje się coraz grubsza kosztem otaczającej je cieczy L i zanikających kryształów a.

eitaŁ

Rys. 6.9. Srbesast powstawania mkszanmy perytektycznei

3