59712 IMG33 (11)

I

3

IAJRA (laipa) - imię jednej z nereid. U Wergiliusza nazywa się tak dryada z góry Ida we Frygii, która ze związku z Alkanorem powiła bliźniaków, Pan da rosa i Bitiasa. wymienionych wśród towarzyszy Eneasza, js.

Hyg. Fab. praef. 8 (Rosę); IL XVIII 42; Verg. Aen. IX 673.

IAKCHOS flcnc^oę) - jest bogiem, który w sposób mistyczny przewodzi procesji wtajemniczonych w misteria eleuzyńskie. Jego imię, jak się zdaje, to tylko zawołanie obrzędowe „iakche”, powtarzane przez wtajemniczonych. Zawołanie to stało się imieniem, a do tego imienia utworzono boga. Tradycje nie są zgodne co do postaci samego Iakchosa. Ogólnie rzecz biorąc Iakchos, którego imię przypomina jedno z imion noszonych przez Dionizosa, Bakchos, może uchodzić za pośrednika między boginiami eleuzyńskimi a Dionizosem. Niekiedy uznaje się go za syna — Demetry; miał towarzyszyć matce w poszukiwaniach Persefony. Jego właśnie miała -> Ba u bo swym nieprzystojnym gestem doprowadzić do wybuchu śmiechu, co z kolei rozweseliło Demeter.

Częściej jednak uważa się Iakchosa za syna nie Demetry, lecz Persefony. Miał być reinkarnacją -» Za-greusa, syna Persefony i Zeusa. Zazdrosna o miłostki męża Hera nie mogąc wywrzeć na nim zemsty nasłała tytanów na zajętego zabawą synka swej rywalki. Zagreus usiłował się ratować przybierając¹" wciąż inne postaci. W końcu, kiedy przybrał postać byka, dopadli go prześladowcy i rozszarpali, a szczątki jego wrzucili do kotła i zaczęli gotować. Zeus pośpieszył synowi z pomocą zbyt późno. Jednym uderzeniem pioruna zabił zbrodniczych tytanów, a A poi łonowi polecił zebrać rozrzucone szczątki syna. Kiedy Atena przyniosła mu bijące jeszcze serce Zagreusa, Zeus je połknął. Po pewnym czasie wskrzesił Zagreusa, który przybrał imię Iakchosa.

Zgodnie z jeszcze innymi wersjami mitu Iakchos jest mężem Demetry, albo nawet synem Dionizosa i nimfy -* Aury z Frygii. Aura miała mieć ze związku z Dionizosem dwóch bliźniaków, jednak w przystępie szału jednego z nich pożarła. Drugi - Iakchos - ocalał dzięki innej nimfie, kochance boga; powierzyła ona wychowanie Iakchosa bakchantkom z Eleusis. Wykar-miłago, jak mówią, sama Atena, gdy Aura rzuciła się do rzeki Sangarios (tej samej, która występuje w micie o — Agdistis i Attisie) i przemieniła się w źródło.

Wreszcie niejednokrotnie identyfikuje się Iakchosa z Bakchosem, uważając, że ta podwójność stanowi tajemnicę.

Iakchosa przedstawiano jako młodzieńca tańczącego z pochodnią w ręku na czele procesji eleuzyńskiej. js

D.S. III 64,1 n.; Lucr. IV 1160; Am. III 10; V 25; Schol. in Ar. Ra. 324; in E. Tr. 1230; Tzet. in Lyc. 355; Procl. Comm. in Tim. 200 d; Paus. VIII 37,5; 137,4; Hesych. s.v. EapdĆtoę; Nonn. XLVlll 870 n.; XXXI66 n.; Eust. in //. 629,30; 962, 60; Str. X 3, 10, p. 468; h. Hom. Cer.\ Serv. in Verg. Georg. I 166; por. Hdt. VIII 65.

IALEMOS (TćXep.oę) - syn Apollona i Kalliope, brat Hymenajosa i -*■ Orfeusza (w jednej z wersji mitów o nim). O ile Hymenajos uosabia pieśń weselną, Ialemos jest personifikacją pieśni żałobnej, opłakującej istoty przedwcześnie zmarłe. Uchodzi za twórcę tego gatunku pieśni. Niekiedy identyfikuje się go z Linosem, który sam zmarł młodo i nad którym śpiewano takie pieśni, js.

Pi. w schol. in E. Rh. 892; Schol. in E. Or. 1375; Supp. 281; Schol. in Pi. P. 4, 313; in A.R. IV 1304.

IALMENOS (1aA|i£voę) - oraz jego brat Askalafos są synami Aresa. Matką ich była Astyoche, córka Aktora (tab. 33). Ialmenos i Askalafos władali w Orchomenos w Beocji. Za ich rządów Minyowie brali udział w wyprawie na Troję. Wystawili wówczas trzydzieści okrętów. Po wzięciu Troi Ialmenos wyruszył ze swymi okrętami w drogę powrotną, nie'wrócił jednak do ojczyzny, lecz osiadł na wybrzeżu Morza Czarnego, gdzie założył kolonię Achajów, jeszcze w czasach Strabona nazywanych Pontyjskimi. Za swe macierzyste miasto uważali oni Orchomenos.

Ialmenosa i jego brata wymienia się wśród Argonautów. Ialmenos był też zalotnikiem -* Heleny; wspólną przysięgą zobowiązał się do wzięcia udziału w wojnie o nią. js.

AU SU & i Eust. ad loc., Paus. IX 37, 7; Hyg. Fab. 97; 159; Tzet, Posthom. 87; Str. DC 2. 42, p. 416; Apd. Bibl. I 9, 16; III 10. 8

IALYSOS (lóAuooę) - eponim miasta lalysos na Rodos. Przodkiem jego ze strony ojca — Kerkafosa, było Słońce (Helios), matką - nimfa Rode. Z małżeństwa Ialysosa z Dotis urodziła się córka Syme, od której imienia pochodzi nazwa wyspy leżącej pomiędzy Rodos a Knidos. js

Pi. O. 7, 136; Schol. in D.S. V 57; Tzet. in Lyc. 923.

13*