59771 Zdjęcie036 (16)

ł'< l> u rośli

Podsumowując należy podkreślić, że poszczególne niekiedy skrajnie, szybkością przebiegu procesów zwi, kolejnością eliminowania poszczególnych organelli Ko ptoza zwykle przebiega bardzo szybko, autofagia może

X pi /clncg.u szybko |_u|> J,

15.4.3. Rola PCD w organizmach wielokomórkowych

U wyższych eukariontów, u których liczne komórki dziel;) su; miedzy snfeij funk< jjsml i są podporządkowane działającej ponadkomórkowo organizacji populacji, program czynnej destrukcji komórek szybko znalazł lic/nc zastosowania /.muzęmc l'( |» mi poziomie organizmalnym zostało w pierwszej kolejności rozpoznane i zdefiniowane w organizmach zwierzęcych. Jednak, jak się obecnie okazuje, programowana śmierć komórki pełni niemal dokładnie te same funkcje u roślin:

| utrzymuje homeostazę organizmu; będąc przeciwieństwem piolilerucji, efektywnie usuwa nadmiar komórek, pochodzących z podziałów, zachowuje stalą i pożądaną ich liczbę; dotyczy to zarówno neuronów w układzie nerwowym noworodków, krwinek w układzie krwionośnym, komórek powstających podczas realizacji plami budowy ciała nicienia Caenorhabditis elegant, jak i odnawiających się wciąż komórek ze wnętrznych w czapeczce korzenia czy komórek fellornu;

I pozwala usuwać komórki w sposób wybiórczy - tę, które spełniły juz swoją rolę lub znajdują się w niewłaściwym miejscu; takimi są: niepotrzebne komórki ogonka kijan ki, błony spinającej palce u rozwijającego się płodu, mczofilu liścia w obszarze przyszłych perforacji (rys. 15-22), wieszadeika w zarodku itp.;

| pełni funkcje ochronne, likwidując komórki uszkodzone w wyniku infekcji lub mogące w inny sposób stanowić zagrożenie dla organizmu.

Rośliny wykorzystują PCD w dwóch odrębnych sytuacjach: w normalnym rozwoju i w odpowiedzi na stres środowiskowy wywołany czynnikami biotycznymi lub abiotycznymi W pierwszej sytuacji PCD, indukowana przez bliżej nieznane czynniki wewnętrzne, występuje:

1) podczas różnicowania komórek wyspecjalizowanych, które po uprzednim wykształceniu odpowiednich cech fenotypowych, a niekiedy nawet po całkowitym obumarciu protoplastu, pełnią nadal w roślinie określone funkcje; są to: w systemie dermalnym - martwe włoski, wypełnione powietrzem i odbijające światło, tworzące na powierzchni epidermy ochronną warstwę, oraz skorkowaciale i złuszczające się . komórki fellemu; w systemie waskulamym - cewki, człony naczyń, człony rurek sitowych; elementy wzmacniające - włókna i skłereidy;

H podczas eliminowania komórek niepotrzebnych lub tych, które spełniły już swoją rolę w rozwoju, jak;

1 komórki zlokalizowane w obszarze przyszłych perforacji albo wycięć blaszek liścio-wyeh u niektórych roślin jednoliściennyeh (Monstera, Aponogeton),

•    komórki w strefie pękania woreczków pyłkowych,

*    kiełkujące łagiewki niekompatybilnych ziaren pyłku,