60260 WiZ 8 9

. s

. s

:■ ł

Dwie galaktyki Antannae (Czułki) w fazie łączenia (62 min lat świetlnych od Ziemi).

> w Grupie nie znalazła się ani jedna duża galaktyka tego bardzo ciekawego typu. W galaktykach tych gwiazdy nie tworzą płaskiego dysku, lecz mniej lub bardziej spłaszczoną elipsoidę. Galaktyki eliptyczne są niemal pozbawione gazu, z którego mogłyby powstawać kolejne pokolenia gwiazd. Znajdujące się w nich gwiazdy są zwykle bardzo stare i zaawansowane ewolucyjnie.

Jak tworzą się galaktyki obu rodzajów? Najprawdopodobniej galaktyki spiralne mogą się przekształcać w eliptyczne podczas gwałtownych zderzeń, a eliptyczne odzyskiwać młodość - i spiralne ramiona - przez akrecję gazu i gwiazd z otoczenia. Obserwowane przez nas zderzenia galaktyk nie przypominają bowiem kolizji samochodowych. Gwiazdy, a także ciemna materia zderzających się galaktyk, mają znikome szanse na bezpośrednie zderzenie; zderzają się przede wszystkim olbrzymie obłoki gazu i pyłu. Podczas tych zderzeń obserwujemy gwałtowny wybuch aktywności gwiazdotwór-czej. Zderzające się ze sobą obłoki gazu są sprężane i ogrzewane, dając początek kolejnym pokoleniom gwiazd. Kosmiczne katastrofy kończą się więc nie zagładą, ale narodzinami - nowych gwiazd i planet, kolebek pozaziemskiego życia. <

> WERONIKA ŚLIWA jest redaktorem „Wiedzy i Życia".

Grawitacyjny taniec galaktyk Arp 87

WIEDZA I ŻYCIE ■

•c zoo*

Oddziałujące galaktyki UGC 8335 (400 min lat świetlnych od Ziemi).

♦

* %

' •

c

✓

♦

GalakWka, w której żyjemy, jest tylko jednym z setek miliardów podobnych obiektów w obserwowalnytn Wszechswietie i (od 1 mld do 13 iald lat świetlnych od Ziemi).

£

»

♦

Kres galaktycznej ewolucji - utworzona _t wskutek zderzeń gigantyczna galaktyka eliptyczna NGC 11J2 (318 min lat świetlnych

*

Pierwsze fazy łączenia się galaktyk Arp 256 (350 min lat świetlnych od Ziemi).

WIEDZA I ŻYCIE