60563 IMG25 (9)

348

348

Żer uzupełniający |esionowców na

przeważnie są zagłębione pionowo w drewnie.

Jesionowce są pospolitymi szkodnikami wtórnymi jesionów.

Zwalcza się je przez ścinanie drzew opanowanych, ich usuwanie z lxsu lub korowanie i palenic gałęzi.

8.15.3. Szkodniki grabu

Głównymi szkodnikami pierwotnymi grabu są przedzimki i zi-mowiaki. często na siedliskach grądowych występujące w formie gradacji. Inne polifagi. a nt.in. liczne na grabie naliściaki. mają mniejsze znaczenie.

Szkodniki wtórne nie mają znaczenia gospodarczego, gdyż. grab nic jest drzewem chętnie przez nie zasiedlanym. Specyficznym gatunkiem. ale rzadko występującym jest tu ogłodek grabowicc - Scolytus car-pini Ratz. (rys. 8.297). Z innych gatunków wymienić można ścigę dębową. torzyśniada kasztanówkę. dlużynkę leszczynówkę oraz rytla pospolitego, drwalniczka Sakscscna. rozwiertka nieparka, drwalnika bukowca i drwalnika znaczonego.

8.16. Owady żerujące na drzewach i krzewach introdukowanych do Polski

8.16.1. Podatność uprawianych w Polsce drzew i krzewów obcego pochodzenia na żerowanie fitofagów

Introdukcja i aklimatyzacja drzew i krzewów z. innych kontynentów, a szczególnie z Ameryki Północnej do Europy i Polski oraz z Azji Wschodniej, wywołuje dwa zjawiska godne uwagi z. entomologicznego punktu widzenia:

niezamierzoną introdukcję rodzimych dla danego gatunku drzewa fitofagów. często prowadzącą do procesów aklimatyzacyjnych, a następnie zjawisk dynamiczno-populacyj-nych na nowym obszarze występowania:

stopniową adaptację miejscowych fitofagów do introdukowanych gatunków drzew

Zjawiska tc poznano w dostatecznym stopniu na przykładzie północnoamerykańskiej mszycy przybyszki daglezjowej Gilletleella cooleyi Gili., zerującej na daglezji z jednej strony, z drugiej na przykładzie dostosowywania się dziesiątków gatunków owadów curo-peiskich do drzew północnoamerykańskich i azjatyckich i rozszerzania kręgów roślin pokarmowych tych fitofagów. Szczególnie jaskrawymi i znanymi przystosowaniami nowych relacji pokarmowych jest żerowanie krobika modrzcwiowca na daglezji, hiclojada olbrzymiego na świerku sitkajskim.

W Polsce, zwłaszcza introdukowanc topole i ich odmiany, stały się ze względu na skalę plantacyjnej uprawy miejscem silnych rozmnoży licznych gatunków rodzimych owadów. głównie rzemlika topolowca. co przyniosło gorzkie rozczarowania gospodarcze przy hodowli tych szybko rosnących drzew.

Poznaniem szkodników drzew obcego pochodzenia, a zwłaszcza północnoamerykańskich iglastych gatunków drzew introdukowanych do Polski zajmował się J. Dominik. Stwierdził on ponad KM) gatunków szkodliwych fitofagów zasiedlających północnoamerykańskie gatunki drzew iglastych, głównie sosnę wejmutkę (53). sosnę hanksa (411. sosnę wydmową (36). daglezję zieloną (34), sosnę smołową, na której obserwowano żer 30 gatunków owadów. Wymienione drzewa wykazują niejednakową atrakcyjność i wartość pokarmową dla zasiedlających je owadów. Świadczy o tym różna intensywność zasiedlania poszczególnych gatunków drzew przez tc same gatunki owadów. Szczególnie atrakcyjne okazały się świerk sitkajski dla biciojada olbrzymiego, sadzonki daglezji zielonej dla postaci dorosłych szeliniaka sosnowca, a drzewostany jcdlicowc (Pseudoisuga) dla larw szcli-niaka modrzcwiowca. Owady te żerują na wymienionych gatunkach drzew chętniej mz na gatunkach rodzimych. Wiele fitofagów równie chętnie Zeruje na introdukowanych gaiun-kach drzew co i na rodzimych.

Wszystkie drzewa iglaste w upraw ach są atakowane przez pędraki, a sosny pólmcno-amerykanskie przez zmienniki, choinka szarego, smolika sosnowca. Większość gatunków sosen atakowana jest przez szeliniaki. zwójki i skośnika tuzinka. a niektóre i Pinusjeffrcu P. ponderosa) przez zmróżkę sosnową. Daglezja zielona jest zasiedlana u Polsce przez szkodniki wtórne, typowe dla świerka pospolitego i jodły pospolitej, a specyficznymi Jla niej gatunkami szkodników jest szeliniak modrzcwiowiec oraz zawleczone z Ameryki Północnej przybyszka daglczjowa i znamionek jedlicowy.

Spośród północnoamerykańskich jodeł najbardziej atrakcyjnym gatunkiem Jla obulk kaukaskiej Dreyfiisia nordmannianae Eckst. jest jodła balsamiczna. Uprawy modrzewi L. rix łanami, L occidentalis. L decidua są atakowane przez krohiku modrzcwiowca i '\.ho mka świerkowego Adelges laricis Vall. w.stopniu podobnym jak i rodzime modrzewie Po dobnie jak świerk pospolity, wysoki stopień zasiedlenia przez piśmice okółkoucc/ke /,. speyresiapadołami Zell. wykazują uprawy i młodniki świerkowe Pieta rubrne P m.oi.. na, P. engelmanni. Wysoką liczebność zawodnicy świerkowej Pństiphom abu Uht o wyższą niż na innych gatunkach świerków, obserwowano w uprawach Pu m ro/v'o

Stosunkowo niewiele gatunków drzew północnoamerykańskich wskazme nul i kcyjność dla miejscowych fitofagów. Siewki i sadzonki Thu/a pliaita i f .s,-wyraźnie omijane przez szeliniaka sosnowca i s/climaka świerkowej, upraws i ml.slms sosny wejmutki i sosny zachodniej s* mało atrakcyjne dla zwójki sonikuh-i .A > tuzinka. Również na sośnie Jcffreja, sośnic żółtej, sosnach Pmue rritnuw. /’ . u nr