61286 IMG 01 (5)

O dokładności tablic liczb kształtu, a także tablic wysokości kształtu, dccy*. następujące czynniki:

a)    liczba cech wziętych do budowy tablic oraz stopień ich powiązania z picrini. cową liczbą kształtu.

b)    dobór, ilość i jakość materiału empirycznego wziętego do budowy tablic.

c)    sposób budowy tablic.

2 Określanie miąższości

Określenie miąższości drzewa za pomocą omawianych tablic wymaga zmierzenia pierśmcy i wysokości drzewa oraz odczytania z tablic picrśnicowej liczby kształtu Pierśnicę drzewa należałoby zmierzyć w dwóch kierunkach w przybliżeniu prostopadłych. z zaokrągleniem do 1 mm Średnią z. tych pomiarów, zaokrągloną również do l mm. należałoby przyjąć do dalszych obliczeń. Przy pomiarze wysokości drzewa stosuje się takie przyrządy, które pozwalają na zaokrąglenie wyniku do 03 m

Pierśnicową liczbę kształtu z tablic wystarczy odczytać dla pierśnicy zaokrąglonej do l cm i wysokości zaokrąglonej do l m Postępowanie takie jest uzasadnione nic tylko sposobem opracowania tablic, ale również niewielkimi zmianami w liczbach kształtu, zachodzącymi pod wpływem zmiany pierśnicy i wysokości drzewa. Miąlszość drzewa określa się na podstawie wyników nie zaokrąglonych.

• PrryktaA. INmnuł drzew* rmicrzoru w jednym kierunku wynosi 38.8 cm. a w drugim JŁ2 ^cm-natomust wyiokotę drzewa 233 ra Określmy miąmotć drzewa z tablic liczb kształtu B. Radwańskiego (tih 12)

śitdma pierSmca drrewa ;eu równa 38.5 cm Dła pierśnicy luoktągloocj do 38 cm i wysokości do 23 m odczytujemy z tablic liczb kształtu/c 0.433 Miąższość drzewa określamy wzorem

V-j0385³ 233 0.433• 1.184 m'

Cdyfeyimy wytmary drarwa rackiagkk w górę. to otrzymalibyśmy wynik miąższości drzewa niewiele

rtmacy uc ud oblnrcmego w przykładzie

C. Określanie miąższości za pomocą tablic miąższości

l Tablice miąższości Ola drzew

Tablice miąższości Umówią zbiór liczb, przedstawiający przeciętną miąższość drrewa w zależności «d niektórych jego wymiarów Najczęściej wymiarami tymi są

pictśnica i wysokość drzewa

V. Polsce stosowane są tablice miąższości d\a drzew (wydanie U * j^ _r> opracowane przez Grundnera i Schwappatha Podają one miąższość całego drzewa 1 grabimy drzewa w zależności od pierśnicy i wysokości drzewu Tablice optacowa no dla sosny, świetka. jodły, modrzewia, buka. dębu. brzozy i olszy Dla niektórych

pionków drzew opracowano tabele uwzględniające wiek drzewostanu. Dla sosny opracowano dwie tabele - dla wieku do 80 i ponad 80 lat.

W Polsce stosowane są również tablice miąższości dla drzew w opracowaniu Duraja. Radwańskiego i Strzemeskiego (1960). Oryginalne są tablice miąższości dU sosny i świerka opracowane przez Radwańskiego (tab. 13). Stosowane są również tablice miąższości i zbieżystości opracowane przez Radwańskiego (1955.1956, 1963 i 1974) dla sosny, świerka, jodły i olszy.

Przechodząc do omówienia dokładności tablic miąższości*, należy zdefiniować pojęcie błędu tablic. Jest to błąd. który wynika z rozbieżności między liczbami kształtu użytymi do obliczenia miąższości figurujących w tablicach i rzeczywistymi liczbami kształtu drzew. O dokładności tablic miąższości będą więc decydowały te same czynniki, które decydują o dokładności tablic liczb kształtu.

Za najdokładniejsze można uznać tablice miąższości opracowane przez Schif-fli. w których miąższość drzew odczytuje się na podstawie pierśnicy. wysokości i ilorazu q₂ (Kloch 1950; Meixner. Remi 1973). Ze względu na trudny technicznie pomiar ilorazu q₂, tablice Schiffla nie znalazły praktycznego zastosowania

Tabela 13

Wyciąg z tablic miąższości B. Radwańskiego

	Pierinica w cm			Wywkość		Picrfnicawctn
37	38	39	40	drzewa w m	41	. 42	43	44
0.76	0.80	_	_	17	—	-	-	-
0.81	0.85	0.90	—	18	—	—	—
0,86	0.90	0,95	1.00	19	—	—
0.91	0.96	1.01	1.06	20	1.12
0.96	1.02	1.07	1.12	21	1.18	1.24	-	- -
1.02	1.07	1.13	1.19	22	U 5	Ul	1.36
1.07	1.13	1.19	1.25	23	Ul	1.38	1.44	Ul
1.12	1,18	1.24	1.30	24	1.36	1.43	1.50	U7
1.16	1.22	1.29	1.35	25	1.42	1.49	1.56	1.64

• W Police mamy doU obszemę literatur* dotyczącą badz*

Ocenę tablic mięZiioici Gnindncna-Schwappacha dla winy zajmowali WC Gtw '    •    *

iki (195*. 196011970). Makowski (1962) i Lemkc (196711970). Te urnę uNice mętuow 14U b»«ia oceniał Gienuzyrtski (1956). dla jodły Ricger (1960) i dU buk* Gumirtiki. Rieget (1961) Ocen* uMn miamodd Radwańskiego dla grabimy dnewostanów sosoo*yck Ufno** «C l-cmke i , i 1971" liankiewicz < 1968). Grochowski (1971) i Deptuła (1978) Ocenę dokładnoio uNk mięiuotoi i /tne /yitotci Radwańskiego dla tomy zajmowali i»ę Meisner (1969) l Gtwhowski (1971). a dla Ćwierka Makowski (1978)