61575 skanuj0003 (239)

80 4. Przyrodnicze aspekty turystyki zrównoważonej

ale jako rodzaj „zabawki”, mającej służyć przede wszystkim rozrywce. Tym samym wzrost świadomości ekologicznej turystów, który często wskazuje się jako jedną z głównych wartości płynących z kontaktu z przyrodą, obraca się przeciw środowisku. Turyści zaczynają bowiem poszukiwać kolejnych miejsc, które mogłyby zaspokoić ich pragnienie rozrywki.

4.1.2. Zagrożenia lokalne

Najwięcej badań zajmujących się wpływem turystyki na środowisko przyrodnicze odnosi się do skali lokalnej. Ograniczony przestrzennie, czasowo i tematycznie zakres badań ułatwia uzyskanie konkretnych danych. Jednocześnie uzyskanie danych w takiej skali ma zapewne największe znaczenie praktyczne, bo charakter przemian wywołanych przez turystykę jest ściśle związany z konkretnymi parametrami środowiska i formą oddziaływania. Jak podkreśla R. Davison [1996], cechą charakterystyczną turystyki jest to, że konsumuje zasoby w miejscu ich produkcji, jej zróżnicowanie ma zatem charakter ograniczony nie tylko przestrzennie, ale również czasowo (zjawisko sezonowości).

S J. Page i R.K. Dowling [2002] wskazują trzy możliwe formy kształtowania relacji turystyka - środowisko przyrodnicze. Z koegzystencją mamy do czynienia w przypadku, kiedy rozwój turystyki nie jest zależny od warunków naturalnych ani też nie wpływa na środowisko przyrodnicze. Biorąc pod uwagę liczne wptywy pośrednie, których znaczenie podkreśla m.in. S. Góssling [2002], taka sytuacja wydaje się czysto teoretyczna. W przypadku, kiedy dostępne zasoby środowiska są równoważne zapotrzebowaniu turystów (lub przemysłu turystycznego), można mówić o symbiozie turystyki i przyrody, przynoszącej obopólne korzyści. Przy braku równowagi dochodzi do konfliktu. Autorzy wymieniają różne jego formy: degradację środowiska przyrodniczego w wyniku rozwoju turystyki, brak rozwoju turystyki przy jednoczesnej poprawie kondycji środowiska przyrodniczego, w końcu przypadek, kiedy turystyka i środowisko przyrodnicze przynoszą sobie wzajemne straty.

P. Mason [2003] wyróżnia sześć najpowszechniejszych, bezpośrednich negatywnych oddziaływań turystyki na środowisko przyrodnicze:

•    śmiecenie,

•    nadmierną koncentrację ludzi,

•    niedostosowaną do otoczenia zabudowę,

•    zanieczyszczenie wód i plaż,

•    wydeptywanie szaty roślinnej i erozję podłoża,

•    niszczenie siedlisk roślinnych oraz powodowanie szkód w świecie zwierząt.

Podobnie problem widzą polscy autorzy [Krzymowska-Kostrowicka 1995a; Pieńkos, Podleśna-Dudicz 2008].

Śmieci często są postrzegane j ako świadectwo obecności turystów. Problem ich nadmiaru z jednej strony jest związany z brakiem właściwej infrastruktury i jako taki dotyczy przede wszystkim krajów uboższych oraz rejonów trudno dostępnych, z drugiej zaś strony wiąże się z niskim poziomem kultury samych turystów. Śmieci nie tylko w znacz-