66251 Zeskanowany dokument (3)

180 Rozdział IV

wien rodzaj maskotki może hyc narażony na wykorzystywanie seksualne (idź połóż się przy ojcu, to zaśnie). Dramat maskotki, błazna polega na tym. że nikt ich me traktuje poważnie, a oni sami zatracają granicę między serio a żartem, między śmiechem a płaczem, między przyjemnością dawania a bólem. Maskotka uśmiecha się, gdy jest przerażona, a błazen dowcipkuje, gdy wszystko w nim cierpnie.

Zagubione dziecko (aniołek, niewidoczne dziecko)

To ktoś, kogo właściwie nie ma. Dziecko wycofane z życia rodzinnego, izo luje się, unika konfrontacji. Wycofuje się w świat swoich fantazji, marzeń Ucieka w świat książki i jej bohaterów. Takie dzieci nie sprawiają żadnych kło potów wychowawczych. Od najbliższych uzyskują najmniej zainteresowania, uwagi. Bierny opór to ich podstawowa formuła funkcjonowania. Trudność kon taktowania się z rzeczywistością i ból, który temu towarzyszy, mogą w konsekwencji i dalszym rozwoju wyzwolić różne sposoby „znieczulania”. Najbardziej poręczne sposoby to alkohol, leki i narkotyki. Często jest to najmłodsze dziecko w rodzinie.

Rysunek 19.

Źródło: Opracowanie własne.

Sytuacja psychologiczna dzieci alkoholików

1.    LOJALNE NAWET WBREW ROZSĄDKOWI - dzieci, które wiernie ukrywały alkoholizm rodziców, jako dorośli bywają lojalni nawet w stosunku do osób, które wcale na to nie zasługują.

2.    SĄ NADMIERNIE ODPOWIEDZIALNE - zbyt odpowiedzialne dziecko często wyrasta na zbyt odpowiedzialnego dorosłego; niektóre dorosłe DA do tego stopnia polegają wyłącznie na sobie, że nie potrafią nigdy poprosić o pomoc.

3.    OBAWIAJĄ SIĘ UTRACIĆ KONTROLĘ - myśl o utracie panowania nad sytuacją lub emocjami jest bardzo groźna, a nawet przerażająca dla doro słych DA, które w dzieciństwie bezskutecznie próbowały zapanować nad tym, co dzieje się w rodzinie.

4.    MAJĄ TRUDNOŚCI W KONTAKTACH Z LUDŹMI - dziecko, które jednego dnia jest kochane, a następnego odrzucane, może jako dorosły mieć kłopoty z nawiązywaniem i utrzymywaniem bliskich związków z innymi.

5.    OBAWIAJĄ SIĘ ZOSTAĆ PORZUCONE - niektóre dorosłe DA wolą raczej pozostać w niedobrym i niezdrowym związku niż ryzykować ból opuszczenia i odrzucenia.

6.    SĄ NADMIERNIE KRYTYCZNE WOBEC SAMYCH SIEBIE - niskie poczucie własnej wartości jest dość typowe dla dorosłych DA; obwiniają się, gdy coś się nie uda i nawet, kiedy wszystko idzie dobrze, nie potrafią siebie docenić.

Jak pomóc dzieciom w rodzinach alkoholików?

Pełny proces pomagania dzieciom z rodzin alkoholowych zawiera pięć odrębnych celów (dla rodziców, sąsiadów, nauczycieli, instytucji):

1)    okazanie własnego zaangażowania oraz gotowość słuchania przy jednoczesnym zagwarantowaniu pełnej dyskrecji (np. nauczyciel),

2)    otwarte zajmowanie się sprawą picia lub alkoholizmu w rodzinie.

\) przekazanie podstawowych pojęć i informacji dotyczących alkoholizmu,

•1) pomoc dziecku w uświadomieniu sobie uzależnienia rodziców (lekarz),

5) ułatwienie dziecku korzystania z dalszej pomocy⁵⁶ (np. w stołówce).

Dzieci potrzebują pomocy między innymi w:

1)    zrozumieniu własnej sytuacji życiowej oraz związku między alkoholizmem rodziców a swoimi trudnościami,

2)    pozbyciu się poczucia winy za chorobę alkoholową rodziny, pozbyciu się wstydu i osamotnienia.

Vi

'/.oh. J. Kcnncy, /rozumieć alkohol, 1996 oraz Cz. Cekicra, Tokwkomania, PWN, Warszawa

19X5.