67544 Werbalna1

:fa r>chi»i>»niii

T«>- iiafe K»i»<riM—wi iffiaris W tyoi pfiylrtartna. wdnc pnl

wptyw* na sposoby zachowania i ^,®^a*^owan    ^orania '«•*

■fy od spostrzezah nastofatka na temat sytuacji, w    _SJsrńoch»*^J

rodne n«dy nie mówi. 2e nattoiatek nie ffloź® karzysttc

rolowania działań jakiejś osoby jest ukierunkowanie i kształtowanie okinu odniesień, które są wykorzystywane do łpisirwęinu sytuacji. Tak jak fotograf określa ramy zdjęcia, by pokazać jKrwne aspekty fotografowanej osoby i tła. tak władza może być uzyskana przez kontrolowanie granic łod/kkh odniesień w taki sposób, że będą dostrzegane jedynie pewne aspekty sytuacji-

Zastanów się nad rodzicem i zbuntowanym nastolatkiem. Wicia nastolatków jest przekonanych o swojej niezależności i dlatego przeciwstawia się wszystkiemu, co rodzice mówią oraz postępuje wbrew ich życzeniom. Rysunek 3.1 prezentuje logikę myślenia nastolatka na temat relacji /- rodzicami. Ponieważ spostrzega on każde działanie rodzica jako możUwc ograniczenie swojej niezależności, sprzeciwia się jego życzeniom. Rodzic, który zrozumie nastoletnią logikę, może wykorzystać tę wiedzę, by wyznaczyć ramy sytuacji komunikacyjnej i kontrolować zachowanie nastolatka. W sprytny sposób rodzic spełniając prośby przeciwne do lego, c/cgo rzeczywiście pragnie, może jednocześnie stawiać wymagania Dzięki pracy nad percepcją nastolatka, rodzic może skierować swoje dziecko w stronę zachowań, które preferuje.

3.3. Rozwijanie Ja

Co wpływa na twoje spostrzeżenia? Jak nauczyłeś się zwracać uwagę tu to, co jest ważne w ludziach i w sytuacjach? Czy widzisz sytuacje tylko ze swojej perspektywy, czy też jiolrafi'/ także dostrzegać punkt widzenia innych osób? Pytania te odnoszą się też innych zagadnień dotyczących spostrzeganiu, niemniej posiadają dwa wspólne elementy. Po pierwsze, zakładają istnienie ja. W celu spytania o ■Ciebie" albo .twoje", ktokolwiek udaje te pytania, zakłada, że zareagujesz na nic, używając słów. takich jak .ja". _moje“. .mnie". Słowa te przedstawiają ludzką tendencję do traktowania siebie jako różnych od innych. Idea posiadania własnego Ja sugeruje, że ludzie różnią się od siebie i aby zrozumieć Ja jakiejś osoby, konieczne jest zrozumienie wyjątkowości tej właśnie osoby.

Po drugie, pytania te podkreślają ważność innych dla zrozumienia Ja. Uczymy się tego. co można dostrzegać w ludziach i sytuacjach dzięki interakcjom z innymi. Co więcej, żeby posiadać ja. musimy rozwinąć pojęcie nic-Jaw stosunku do tych jednostek, postaw, zachowań, przekonań i wartości które są różne od naszych własnych. Wiedza na temat Ja oznacza, że wiesz, czym jest „nic moje Ja". Spostrzeganie wydarzeń oznacza, żc posiadasz jasne poczucie postaw, zachowań, przekonań i wartości, które są dla ciebie ważne. Potrafisz postrzegać wydarzenia oczyma innyc It Uul/i. a 10 sugeruje, żc posiadasz jasne poczucie postaw, zachowań, przekonań i wartości innych. Dlatego też podstawy zrozumienia siebie koncentrują się wokół lego. jak inni wpływają na nasze Ja oraz w jaki sposób wpływają oni na nasze Ja przez komunikację.