67751 skrypt 34

-35-

Skrypt

W 1587 r. na utwór Herbcsta odp. Herasym Smotrycki pisząc „Klucz Królestwa Niebieskiego”, w którym: przedstawia historie papiestwa gdzie papież jest antychrystem (jest to teza protestancka), władza papieska jest przedpieklem i jedynym kluczem do zbawienia jest prawosławie, trzeba bronie Rus przed Jezuitami, kler prawosławny winien się dokształcać, broni także straego kalendarza.

1595 r. Adam Hipacy Pociej pisze traktat w obronie papieża „Unia albo wykład przed ni ej szych artykułów ku zaodnoczeniu Greków z kostełom rymskim naleźaszczyj”. Zarzuca w nim klerowi prawosł. Iż jest on niewykształcony i ulega złym wpływom.

1596 r. Stepan Zezani „O antychryście i jego znakach” - 11 znaków mających potwierdzić iż papież jest wysłańcem samego diabła.

W 1596 r. zostaje zawarta Unia Brzeska. Po Unii sytuacja religijna bardzo się zaostrza. Rusini obawiają się, że likwidjacja prawosławia będzie oznaczać likwidację ruskiej tożsamości narodowej. Rozpoczyna się spór między zwolennikami prawosławia i katolicyzmu. W 1597 r. Piotr Skarga pisze traktat „O jedności kościoła bożego pod jednym pasterzem”. Pisze w nim : że unia ma spowodować likwidację napięć między katolikami i prawosławnymi, pomoże wykorzenić heretyków (protestantów). W traktacie nazywa katolicyzm wiarą prawdziwą a prawosławia fałszywą.

1597 r. wydanie "Apokrizis”, traktatu napisanego na zamówienie księcia Ostrowskiego. Autor Marcin Broniewski „Fiłałet” w traktacie: broni praw i swobód Rusinów,wskazuje iż katolicy naruszają prawa prawosławnych np. zabierając cerkwie.

Marta Kwiatkowska

19. „Trcnos” M. Smotryckiego jako utwór literacki

Mclcncjusz Smotrycki był studentem akademii jezuickiej w Wilnie oraz nauczycielem domowym w majątkach prawosławnych magnatów białoruskich, książąt Ogińskich i Sałomierskich. Wyjechał wraz ze swoim wychowankiem za granicę i studiował w niemieckich uniwersytetach protestanckich. Od 1604 r. działał jako członek bractwa w wilnie, występując z traktatami antyunijnymi.

W 1610 r. ukazał się Threnos, to jest Lament albo narzekanie Cerkwi S. Wschodniej na Syny wyrodne. Wydanie tego utworu wywołało szereg represji władz wobec prawosławnych. W obawie przed rozruchami król Zygmunt III rozkazał spalić cały nakład Trenosa, który uznał za buntowniczy paszkwil „przeciwko duchownej i świeckiej władzy. Smotrycki jest autorem słynnej gramatyki napisanej językiem staroukraińskim. Został wyświęcony na arcybiskupa połockiego oraz biskupa witebskiego i mścisławskiego. Wydała traktaty teologiczne polemizujące z unitami, a szczególnie z utworami biskupa unickiego Hipaccgo Pocieja.

Posądzony przez unitów o współudział w podburzeniu prawosławnych mieszkańców Witebska do zabójstwa unickiego biskupa Josafata Kuncewicza Smotrycki przeżył głęboki