73443 skrypt 19

-20-

Skrypt

wszechwiedzący. Cały utwór pisany jest językiem podniosłym i poważnym. Dodatkowo dla osiągnięcia celu ideowego, jakim było uzmysłowienie dramatyzmu sytuacji Rusi Kijowskiej, rozdrobnionej na dzielnice feudalne a poza tym rozdzierane od wewnątrz bratobójczymi walkami, autor wzbogacił swój utwór o cechy innych gatunków literackich. Przekaz ten jest upoetyczniony. przepojony liryzmem, nadał mu cechy utworu oratorsko-publicystyczncgo. Autor osiągnął to poprzez zamierzoną selekcję opisywanych wydarzeń, wątki historyczne, wykorzystanie motywów obrazowych i środków charakterystycznych dla ustnej pieśni ludowej. Całość tak została ukształtowana, źe odnosi się wrażenie, jakoby adresowana była do konkretnych czytelników, czy raczej słuchaczy. A przybiera we fragmentach formę pełnego bólu patriotycznego przcmówicnia-apclu.

Właściwie od początku tekst ten spotykał się z zarzutami o fałszerstwo. Rękopis "Słowa o wyprawie Igora" datowany na koniec XII wieku został odnaleziony w Spaso-Preobrażenskim monasterzc (w mieście Jarosław) przez jednego z największych kolekcjonerów' zabytków staroruskiego piśmiennictwa - hrabiego A. I. Musina-Puszkina w 1795 roku. Opublikowano go pięć lat później. Oryginał przepadł bezpowrotnie w pożarze Moskwy w 1812 roku. Dzięki wielkiemu zaangażowaniu uczonych, staroruski tekst został właściwie w pełni zrekonstruowany i dokładnie skomentowany. Przez to, że oryginał przepadł, wielu atakowało to dzieło, choć chyba nikomu nie udało się znaleźć przekonujących dowodów' na poparcie swoich tez.

Niestety nie znamy z imienia i nazwiska autora tego dzieła. Sądząc jednak z treści, był on człowiekiem świeckim, rycerzem drużyny księcia Światosława. uczonym o ogromnej wiedzy historycznej, geografem ziem ruskich, politykiem orientującym się w intrygach dynastycznych, psychologiem, który wnika w^r ludzkie dusze, sprawiedliwym patriotą, bratem i synem.

Dorom Przybył

10. Wzory świętości w piśmiennictwie Rusi Kijowskiej.

Na Rusi Kijowskiej, podobnie jak w innych średniowiecznych krajach europejskich Bizancjum, kwitła literatura hagiograficzna. Były to przeważnie tłumaczenia z greckiego. Za wzór oryginalnej staroruskiej biografii uchodzą życiorysy świętych ruskich Borysa i Gleba, pochodzące z końca XI i początku XII w^r. Nieznany autor ograniczał się w nich do przedstawienia w nich męczeństwa świętych, dając dokładną analizę stanu duchownego swoich bohaterów' zachowując ścisłość w przedstawieniu faktów historycznych. Utw'ór posiada także W7raźną tendencję polityczną, polegającą na gloryfikacji polityki prowadzonej przez księcia Jarosława w' w-arunkach wzajemnych walk udzielnych książąt ruskich. Ważnym zabytkiem staroruskiej literatury hagiograficznej jest również tzw. Kijowsko-Peczerski Pateryk , zawierający życiorysy mnichów i opisy cudów klasztoru Peczerskiego pod Kijow^rem. Podstawy zbioru tworzy korespondencja biskupa Włodzimierza Simona, byłego zakonnika tego klasztoru z mnichem Polikarpem. Pateryk daje ciekawy materiał do poznania życia klasztorów' na Rusi Kijowskiej oraz ich stosunku do władzy świeckiej w okresie rozbicia dzielnicowego.

Weronika Fahrenholz