68148 Zdjęcie0268 (3)

Gruczoł śródmiąższowy

Gnie/.olem Śródmiąższowym (glaiidttla inerslltialis) jajnika nazywa się grupy komórek cndokrynowych rozrzucone wśród tkanki łącznej właściwej zrębu jajnika. W jajnikach kobiet w wieku reprodukcyjńym stanowią one nie więcej niż 1% objętości narządu.

Komórki śródmiąższowe jajnika powstają z komórek warstwy wewnętrznej osłonki |łęchcrzyka i podobnie jak one mają cechy komórek syntetyzujących steroidy. Uwalniają estrogeny. Liczba komórek śródmiąższowych jest szczególnie duża w jajnikach noworodków, w I rż. j w jajnikach dziewcząt we wczesnej fazie okresu pokwitania, kiedy wzrasta liczba pęcherzyków ntrezyjnycb. U młodych dziewcząt, w początkowej fazie okresu pokwilania, estrogeny wydzielane przez komórki śródmiąższowe powodują wykształcenie drugorzędowych cech płciowych.

l)o komórek śródmiąższowych jajnika zalicza się także komórki wnękowe, które można znaleźć w tkance łącznej zrębu wnęki jajnika. Mają one cechy komórek syntetyzujących steroidy i uwalniają amlrogeiiy. Podobnie jak komórki śródmiąższowe, jądra mają w cytoplazmic kryształy Reinkego, Guzy riowo-l worowe wywodzące się-z komórek wnękowych powodują maskuli niż.ację.

JAJOWÓD

Jajowóil (lubii uteriiui) jest parzystym przewodem, o długości ok. 15 cm. Jego koniec brzuszny znajduje się koło jajnika, a maciczny \ichodzi do macicy. W jajowodzie wyróżnia się:

lejek (infwulibiihun) zawierający strzępki (Junbriae),

! hnńkę (aiii/iulla),

- • i cicśń (Ifiliiwis)’,

część maciczną (jtar,y nierimi).

Ściana jajowodu jest zbudowana z błony śluzowej, błony mięśniowej i błony surowiczej.

Błona śluzowa jest w różnym stopniu pofałdowana w zależności od odcinka jajowodu (ryc. 24.9). W bańce jajowodu fałdy są lak liczne i stosunkowo długie, że na przekroju tworzą strukturę przypominającą labirynt. Natomiast w cieśni i części macic/ucj są mniej liczne i krótsze. Błona śluzowa składa się zjednowarsl-wowego nabłonka walcowatego mającego kilka rodzajów komórek oraz błony śluzowej właściwej. Wśród komórek nabłonka wyróżnia się: komórki urzęsiouc, komórki wydziel nitrze, kofpórki klinowate, śródnnblonkowc limfocyty.

Lio/bn komórek urzęsionych zależy od stężenia estrogenów we krwi. Jest'ich najwięcej (w porównaniu do'inuych komórek nabłonka) w czasie i tuż po owulacji. W czasie ciąży zanikają. Ich rzęski poruszają się w kierunku macicy, pomagając w transporcie owocylu II rzędu i zarodka do macicy. Wytwarzany przez i zęski prąd cieczy w jajowodzie może nadawać kierunek ruchu plemnikom (dzięki rcotiopizmowi plemników).

Komórki wydzielntcze mają liczne pęcherzyki wydzieluieze w w kowych częściach cytoplnzmy. Mają kształt walcowaty. Wydzielają które prawdopodobnie służą do odżywiania zarodka. Komórkami, niczyim są również komórki klinowate. Między komórkami nabłonkowi znajdują się limfocyty. Są to w większości limfocyty 'I' cyloloksyczne i NK.

Pod nabłonkiem znajduje się blonn śluzowa'właściwa /.hiulowiuui B tkanki łącznej właściwej podtrzymującej liczne naczynia krwionośne.

Hyc. 24.9. 1’rzckrój przez jajowód. S — świniło, P - Hildy błony śluzowej, M * tdoiin śłuzown wlnŚciwn, Mie — błona mięśniowa, L — blonn dodnikown (wą M Kujawy).

Najgrubszą warstwę ściany jajowodu stanowi błona mięśniowa. Prawic nu całuj długości jajowodu składu się z wewnętrznej okrężnej i zewnętrznej — podłużnej — warstwy miocytów gładkich, chociaż w pobliżu inntiey może zawierać trzecią warstwę — najbardziej wewnętrzną warstwę podłużnie ułożonych miocytów. Mięśnie gładkie kurcząc się, prowadzi) do ruchów |łcrysl«dlycz-nych jajowodu. Ruchy te zależą od stężenia hormonów płciowych. Nasilają się pod wpływem estrogenów i są bardzo intensywne w ezusic owtiliicji. W luzie proges tero nowej cyklu stają się słabsze,

Blonn surowicza jajowodu jest typowym listkiem otrzewnej, pokrytym nabiorą kiem surowiczym \mesothelnon),

Czynności jajowoiln. Poprzez jajowód, .? macicy, odbywn się transport plemników. Jest on dość szybki dzięki peryslallycznym niebom jajowodu. Ruchy rzęsek nabłonka jajowodu wytwarzają prąd wydzieliny, skierowany ku macicy. Przeciwko temu prądowi poruszają się plemniki (icotropizm) Jajowód jest najczęstszym miejscem zapłodnienia (conceptio.fertiluuttoi I lórc zazwytasj