70361 skanuj0045 (53)

log(T) = A-b log (P), co można przekształcić na T = aP‘^b,

gdzie T = czas, P — liczba powtórzeń, a = 10^A

Dla zilustrowania tego prawa niech nam posłużą wyniki Blackburna (1936, cyt. według Andersona, 1985), który badał skracanie się czasu dodawania dwóch liczb przez osobę S₁ i osobę S₂. Każda z nich wykonała 10.000 takich obliczeń. Rysunek 1 9 przedstawia wyniki dla obu osób w skali logarytmicznej. Podobny kształt mają wszelkie krzywe zapamiętywania czy opanowywania umiejętności prostych lub złożonych. Dla porównania czas trwania złożonej czynności dowodzenia problemów geometrycznych skraca się, ale w coraz mniejszym stopniu, w miarę wzrostu liczby dokonanych dowodzeń.

Jakkolwiek roli powtarzania nie sposób przecenić, to jego wpływem może manipulować sam uczący się lub ktoś z zewnątrz przez odpowiednie rozłożenie powtórzeń w czasie, czyli przez sposób uczenia się, jak też przez różne sposoby organizacji materiału, pozwalające na jego lepsze zrozumienie, zintegrowanie z już istniejącymi strukturami poznawczymi itp.

Rys. 1 9. Nabywanie wprawy w dodawaniu dwu liczb. Dane dla dwóch osób S₁ i S₂ pochodzące z pracy Blackburna (1936) zostały zestawione przez Crossmana (1 959). (Według: J. R. Anderson, 1 985, s. 236)

Transfer

Przez transfer rozumiemy ułatwianie (transfer pozytywny) Jub utrudnianie (transfer negatywny) czynności uczenia się przez uczenie się. uprzednie. Transfer jest dlatego zjawiskiem niezwykle ważnym w psychologii uczenia się, że umiejętne jego wykorzystywanie pozwala na znaczną ekonomię uczenia się.

Każdy człowiek może sam zaobserwować u siebie efekt tzw. transferu bilateralnego polegającego na tym, że czynności, które potrafimy wykonywać jedną stroną naszego ciała (np. wszelkie nawyki ruchowe ręki prawej), mogą być przeniesione na drugą połowę naszego ciała, a więc

143