71100 Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 07 20093615 bmp

W. Piurtk W ffj> 1(0 iiiiw-ki o fomun/Aommiii. Warnawa 200*, ISBN97*-43 »-^:OI-U-S,e by WAlP 200R

170 Wstęp nauki o komunikowaniu

Prasoznawcy anglosascy tradycyjnie przyjmowali, że prasa ma:

■    informować,

■    wychowywać (też: instruować, wyjaśniać, komentować),

■    dostarczać rozrywki.

Obserwacja funkcjonowania gazet i czasopism w gospodarce wolnorynkowej podpowiedziała dodanie do tych trzech funkcji - czwartej, którą się określa jako: pobudzanie przemysłu i handlu lub po prostu nazywa funkcją reklamową, oraz piątej, polegającej na patrzeniu władzy na ręce, czyli funkcji kontrolnej.

W dawniejszej literaturze (m.in. u przywoływanego już Szulczewskiego) można się było spotkać z pojęciem funkcji „klasycznych”; zgodnie z nim media miały:

na Zachodzie    a    na Wschodzie

■    informować    ■    agitować

■    komentować    ■    propagować

■    dostarczać rozrywki    ■    organizować

■    kontrolować    -    kontrolować

Według Szulczewskiego te „zachodnie” funkcje to raczej „metody działania” odnoszące się do powierzchni zjawiska; wschodnie miały dotyczyć jego istoty, miały być faktycznymi funkcjami. „Każdy” nadawca informuje, komentuje i dostarcza rozrywki, aby agitować za czymś, propagować coś i mobilizować ludzi do działania w pożądany przez nadawcę sposób.

Długą listę funkcji prasy, radia i telewizji przedstawił na początku lat 70. XX wieku amerykański badacz komunikowania masowego L.G. Moeller. Jego zdaniem środki masowe:

■    informują,

■    wyjaśniają i komentują wydarzenia,

■    uczą i wychowują,

■    są głosem ludu,

■    umożliwiają wyłonienie się przywódców narodowych,

■    sprzyjają socjalizacji i transmisji kultury,

■    dostarczają rozrywki,

■    są elementem systemu gospodarki rynkowej,

■    chronią wolności obywatelskie,

■    kształtują poczucie obywatelskie (Moeller 1972).