71661 Obraz9 (85)

2.    Możliwość gromadzenia kapitału. Szansa dostępu do kapitału dla spółek stosunkowo młodych, innowacyjnych, a zarazem szkoła przed ewentualnym ) udziałem w rynku publicznym. Spółki takie na ogół tworzą taniej miejsca pracy niż spółki stare.

3.    Stosunkowo dobra wycena spółki poszukującej kapitału i mniejsze ryzyko jej przejęcia przez niepożądanych inwestorów. Dodatkowo istnienie market makers wpływa stabilizująco na notowania kursów takiej spółki.

4.    Uniknięcie badania sytuacji finansowej przez instytucjonalnych inwestorów i presji ze strony wymagającej prasy finansowej.

Jako cechy negatywne rynku pozagiełdowego można wskazać:

1.    Jego niższy status i możliwość wystąpienia zakłóceń, zwłaszcza w sytuacji, gdy dom maklerski {market maker) zawiesi działalność albo nie będzie w stanie honorować podawanych przez siebie cen i ilości oferowanych akcji.

2.    Zakłócenia w płynności lub przejrzystości w odniesieniu do jakiegoś waloru (np. braki w przekazywaniu inwestorom odpowiedniej informacji o emitencie) mogą doprowadzić do masowej jego wyprzedaży i zaniżenia kursu.

Systematyczne wprowadzanie na rynek giełdowy nowych produktów typu: opcje, kontrakty jutures, kwity depozytowe itp. może doprowadzić do osłabienia zainteresowania inwestorów rynkiem pozagiełdowym. Ponadto coraz więcej giełd, zwłaszcza europejskich, prowadzi giełdowy rynek regulowany poza transakcjami oficjalnymi (urzędowymi). Można na nim dokonywać transakcji papierami wartościowymi, które nie w pełni spełniają wymogi ustawowe, ale spełniają je w znacznej części. Rynek ten jest z pewnością bardziej pewny i bardziej przejrzysty dla inwestorów.

4.4.2. Rynek giełdowy

Jak wspominaliśmy wcześniej, podstawowa część obrotu papierami wartościowymi odbywa się na rynku giełdowym. Generalnie można powiedzieć, iż jest to rynek silnie regulowany odpowiednimi przepisami, mającymi na celu przede wszystkim ochronę interesów licznej grupy inwestorów, na którym dominują akcje uznanych na rynku firm i solidne obligacje, głównie rządowe oraz bankowe. Rynek giełdowy dzieli się na rynek podstawowy i równoległy. Rynek podstawowy to taki segment rynku giełdowego, na którym dokonuje się podstawowa część obrotu papierami wartościowymi dopuszczonymi do publicznego obrotu. Podział na te dwa segmenty rynku występuje w Europie, natomiast nie ma takiego podziału w Stanach Zjednoczonych, gdzie podział na rynek o najwyższych wymaganiach (podstawowy) i rynek o mniejszych wymaganiach (równoległy) przebiega między giełdami, np. NYSĘ, AMEX (American Stock Ex-change), czyli giełdami pierwszorzędnymi, a giełdami w Bostonie, Filadelfii itd., a więc lokalnymi.

Rynek podstawowy cechuje przede wszystkim wysoki obrót i wysoka płynność. Notowane są na nim walor}' firm o uznanej renomie i dobrej kondycji finansowej, a także o rozproszonym kapitale akcyjnym. Firmy te dodatkowo

/powinny spełniać określone warunki, które mogą być zróżnicowane w szczegółach w odniesieniu do różnych kwestii, ale w sprawach zasadniczych są raczej zbieżne. Na przykład:

'*■ a) emitentem waloru musi być firma duża, tzn. mająca odpowiednio wysokie zyski, odpowiednią wartość lub odpowiedni kapitał własny (każda giełda określa w tym zakresie swoje dolne limity),

b)    waloiy (akcje, obligacje) powinny być liczne i rozproszone (np. co najmniej 1,1 min akcji oraz co najmniej 2000 akcjonariuszy posiadających ponad 100 akcji),

c)    firma musi przez jakiś czas egzystować na rynku (np. musi mieć co najmniej 3-letnią historię),

d)    podstawowe informacje o aktualnym stanie finansów firmy są regularnie podawane do publicznej wiadomości.

Rozszerzeniem rynku podstawowego jest rynek równoległy. Stwarza on możliwość obrotu walorami firm, które nie spełniają w całości warunków dopuszczenia do rynku podstawowego. Rynek równoległy omówimy przy okazji prezentacji warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych.

Najważniejszą rzeczą na rynku giełdowym zorganizowanym w sposób tradycyjny jest, oczywiście, parkiet giełdy (ring), przez co rozumie się salę operacyjną, gdzie zawiera się transakcje giełdowe. Są to transakcje dokonywane bezpośrednio między maklerami i przez innych uczestników giełdy. Inny rodzaj transakcji giełdowych to operacje przeprowadzane telefonicznie lub za pomocą terminali komputerowych. Cechą charakterystyczną zawieranych transakcji jest fakt ich przeprowadzania na stojąco przez maklerów, którzy za pomocą głosu lub umówionych znaków zgłaszają swoje oferty kupna lub sprzedaży; np. ilości oferowanych walorów sygnalizuje się poprzez odpowiedni układ palców dłoni skierowanej do siebie (oznacza kupno) lub od siebie (oznacza sprzedaż) albo poprzez przyłożenie zamkniętej dłoni do czoła (co oznacza liczbę 100).

Transakcje giełdowe w systemie tradycyjnym zawiera się na zasadzie porozumienia ustnego iopen outcry), czyli bez pisemnego poświadczenia, jednakże muszą być one odnotowane w nocie maklera. Na giełdzie nie ma miejsc siedzących, ponieważ dokonywanie transakcji, zmienność ofert powoduje konieczność ustawicznego przemieszczania się maklerów na parkiecie giełdy (on the floor). Wiele różnorodnych transakcji odbywa się w sposób jednoczesny, stąd też maklerzy muszą formułować oferty bardzo krótko, aby nie doprowadzić do opóźnienia zawarcia transakcji, gdyż przy zmieniających się stale cenach papierów może to spowodować dużą stratę. Dlatego też przy zgłaszaniu oferty maklerzy operują zwykłe umówionymi skrótami, zawierającymi jedynie część nazwy firmy, czy samą końcówkę ceny danego waloru, ponieważ zainteresowani wiedzą, na jakim poziomie kształtuje się cena tej akcji.

Pewne uporządkowanie transakcji giełdowych wprowadziło ich ciągłe monitorowanie, przez co rozumie się stałą prezentację wszystkim uczestnikom giełdy zmieniających się cen określonej liczby papierów wartościowych. Ceny te są wyświetlane na specjalnej tablicy i mogą się zmieniać praktycznie co kilka