38965 Obraz
5 (85)

-    niedbalstwo, jeżeli pozwala się dochodzić do władzy przeciwnikom istniejącego ustroju;

-    drobne przekroczenia, lekceważy się drobne przekroczenia prawa i założeń ustroju, które narastając prowadzą do jego upadku;

-    zbytnie zróżnicowanie ludności, gdy masa obywateli jest zanadto różnorodna pod względem pochodzenia etnicznego, wykształcenia itp.

Wszystkie ustroje ulegają rozkładowi albo same z siebie, albo przy nacisku państw trzecich. Środkiem do zmiany ustroju jest albo siła, fl gdy stosuje się przymus na początku lub w trakcie przewrotu, albo podstęp, — gdy łudzi się obywateli na początku, a potem rządzi wbrew ich woli, bądź też tak na początku, jak później, zjednuje się ich do nowego systemu.

Przemiany ustrojów.

Odnosząc się do poszczególnych ustrojów, przemiany i ich jest następujące. Monarchia

Przyczyną upadku monarchii, niezależnie od jej postaci, jest albo spór w otoczeniu władcy, albo zbytnie rozszerzenie władzy monarchy i jego samowola. Zamachy stanu najczęściej wywołane są takie czynniki, jak krzywda, strach lub pogarda, a kierują się bądź przeciwko osobie władcy, bądź przeciw jego panowaniu¹⁴.

Arystokracja

Arystokracja w sensie właściwym załamuje się wtedy, gdy jakaś grupa ludzi, przeświadczona o swoich walorach etycznych, nie ma dostępu do godności i musi znosić

supremację gorszych od siebie. Może wówczas dojść do wyłonienia tyranii.

_n,.    ..    ł^IonieŁn-e otruaei

Oligarchia    I

Oligarchia ulega gwałtownej przemianie wskutek albo ucisku warstw niższych, albo

rozłamu w łonie jej samej. To pierwsze ma miejsce wtedy, gdy lud wyłania ze siebie opozycję

i ta doprowadza do obalenia władzy. Drugi przypadek zachodzi, jeżeli część możnych nie ¹⁴ Zob.Pol. VIIIS, 8-15

6