72312 s224 (3)

korzystuje się tutaj naturalny kształt skóry ściągniętej ze zwierzęcia. Można ją albo precyzyjnie zszyć, albo, co jest mniej skomplikowane, zesznurować.

Szycie ubrań ze skóry

Bez względu na to, jakie ubranie zamierzasz wykonać, niczego nie rób w pośpiechu. To, że ma ono być zrobione ze skóry, wcale nie znaczy, że Twoje umiejętności mogą być mniejsze niż gdybyś miał uszyć je z nowoczesnej, wykonanej fabrycznie tkaniny. Zachowaj szczególną uwagę przy łączeniu poszczególnych elementów. Bardzo pomocna jest przy tym wyobraźnia przestrzenna. Chyba najtrudniej jest uszyć mokasyny. Pośród rozmaitych wzorów jest wiele takich, wykonywanych przez Indian, które można zrobić wyłącznie z jeleniej skóry garbowanej przy użyciu tkanki mózgowej. Skóra taka jest wyjątkowo miękka i elastyczna. Kiedy byłem nastolatkiem, podjąłem pierwszą próbę uszycia mokasynów. Zakończyła się ona kompletną klęską. Mokasyny miały toporny kształt i taki rozmiar, że mógłbym do nich swobodnie włożyć nogę, nawet gdyby była w grubym opatrunku gipsowym. Właściwa wielkość jest sprawą podstawową, podobnie jak staranne wykonanie i świadomość, że skóra rozciągnie się w czasie noszenia. Nowe mokasyny często zakładano na nogi mokre i chodzono w nich, dopóki nie wyschły. Dzięki temu układały się one do stopy piechura. Ogromną zaletą jeleniej skóry jest to, że dostosowuje się ona do kształtu kończyny lub innych części ciała, zapewniając w czasie noszenia niezwykłą wygodę. Nigdy nie szyj zbyt ciasnych kurtek i legginsów. Swobodnie i wygodnie można się czuć tylko w odpowiednio luźnej odzieży.

Ścięgna

Tak jak wspominałem o tym wcześniej, trudno jest w terenie zdobyć dobre, mocne i cienkie linki. Najmocniejsze naturalne włókna dostępne w takich warunkach to ścięgna upolowanej lub schwytanej w sidła zwierzyny. Można je znaleźć przy kręgosłupie i wzdłuż kości kończyn. Kiedy uchwycisz swoją nogę z tyłu tuż nad piętą, wyczujesz swoje własne ścięgna. Aborygeni wyciągają ścięgna łamiąc staw skokowy zdobyczy i przecinając wokół niego skórę, tak że zwisa luźno. Następnie, przytrzymując kończynę zwierzęcia stopą, odrywają ścięgna jednym mocnym szarpnięciem. Wygodniej jest, kiedy odrąbie się wcześniej sprawianą nogę powyżej stawu kolanowego. Osobiście zwykle wycinam ostrożnie ścięgna, nim przystąpię do porcjowania zdobyczy. Oczyść je dokładnie z mięsa i powieś, żeby wyschły. Kiedy już będą suche, możesz przygotować je do użycia. Wykorzystując otoczak jako kowadło i ciężki drewniany tłuczek rozbij wysuszone ścięgna. Niektórzy uważają, że należy przedtem zeskrobać z nich zewnętrzną powłokę, ale niejest to konieczne, odwarstwia się ona bowiem w czasie tłuczenia. Gdy włókna stają się płaskie, zaczynają pękać na cienkie pasma, które potem można łatwo rozdzielić. Takie strzępienie ścięgien powinno trwać tak długo, aż uzyska się włókna pożądanej grubości.

Żeby otrzymać mocną linkę, skręca się je ze sobą w ten sam sposób co włókna roślinne. Teraz można użyć ich do szycia, stosując kościaną igłę lub szydło. Prawie żaden Indianin nie wyruszy w drogę bez kłębka ścięgien i szydła, które służą do naprawiania odzieży. Przed użyciem należy ścięgna zmiękczyć trzymając je w ustach lub w wodzie. Kiedy wykonuje się z nich owijkę, mocującą grot strzały, nie są potrzebne żadne skomplikowane węzły. Początek przytwierdza się do promienia zwykłym półsztykiem, a końce podkłada się pod oplot. Kiedy ścięgno wyschnie, trzyma się mocno, ponieważ zawiera własny naturalny klej.

Ścięgnami pokrywa się również grzbiety łuków, przyklejając ich pasy klejem warzonym ze skóry. W czasie kilku tygodni ścięgna wysychają, stopniowo kurczą się i napinają, przeginając łęczysko w stronę grzbietu. Taki łuk nazywamy refleksyjnym. Jest on mocniejszy i ma większy zasięg niż inne prymitywniejsze łuki.

W większości sytuacji, jakie rodzi długotrwałe bytowanie na odludziu, ścięgna są niezbędnym surowcem. Do wyrobu powrozów i pojemników wykorzystuje się również organy wewnętrzne. Oczyszczone z zawartości, a następnie umyte jelita mogą być albo rozciągane i suszone, stanowiąc surowiec do skręcania mocnych powrozów, albo wypełniane pemikanem na kształt kiełbas. Z pęcherzy wykonuje się woreczki na hubkę albo inne drobne przedmioty. Wyściółka żołądka jest doskonałym garnkiem do gotowania (podobnie jak wcześniej zostało to opisane w odniesieniu do skóry) lub naczyniem do przenoszenia wody. Można w nieskończoność podawać przykłady takich zastosowań. Rzeczywiście plemiona Indian na prerii, polujących na żyjące w ogromnych stadach bizony, zaspokajały niemal wszystkie swoje życiowe potrzeby wykorzystując produkty pochodzące wyłącznie od tych zwierząt (nawet poszycie tipi było z bizoniej skóry). Trudno się więc dziwić, że mieli oni taki szacunek dla wszystkiego co żyje.

Rogi i kopyta

Rogi są rzadziej spotykanym w czasie bytowania w dziczy materiałem. Można je wykorzystywać w prawie taki sam sposób jak kości i poroże oraz ze względu na ich kształt i rozmiary robić z nich kubki oraz pojemniki. Niektóre koczownicze ludy używają rogów do przenoszenia ognia. W tym celu róg wyściełany jest korą rozbitą na włókna, podobnie jak to jest, kiedy ma ona służyć za hubkę, a następnie wsypuje się żar i zamyka otwór kołkiem. Ze względu na małą ilość powietrza węgle spalają się powoli, co pozwala przenosić róg w ten sam sposób jak rogową prochownicę - przymocowany do przekładanego przez ramię sznurka. Pazury-ostrogi bywają czasem używane do produkcji grotów do strzał. Pazury i kopyta wykorzystuje się jednak przede wszystkim do wytwarzania kleju. To czasochłonny i smrodliwy proces. Zeskrobana w procesie pocieniania skóra, jej niepotrzebne ścinki, kopyta, pazury i fragmenty kości należy drobno pokroić, a jeszcze lepiej porozbijać ciężkim kamieniem, a następnie gotować w wodzie. Może to zająć kilka dni, w zależności od tego, jak dobry klej chcemy wyprodukować. Najlepiej jest to robić w powieszo-

225