74222 skanuj0004 (400)

2.4. NARZĘDZIA STOSOWANE PODCZAS OBRÓBKI NA WIERTARKACH

Rozróżniamy następujące rodzaje wierteł:

•    wiertła kręte: ze stali (najczęściej szybkotnącej), z lutowanymi płytkami z węgli ków spiekanych, pełnowęglikowe, z ceramiki narzędziowej,

•    wiertła piórowe: ze stali, z lutowaną lub mocowaną mechanicznie płytką z węglików spiekanych,

•    wiertła składane z płytkami wieloostrzowymi mocowanymi mechanicznie,

•    wiertła do głębokich otworów (działowe, lufowe, eżektorowe),

•    wiertła trcpanacyjne (rurowe).

•    wiertła specjalne (np. do otworów wielostopniowych, stożkowych) itp.

Wiertła kręte są narzędziami trzpieniowymi. Do najczęściej stosowanych należ.')

wiertła kręte, mające dwa ostrza robocze i dwa rowki, którymi wióry są odprowadzane ku części chwytowej. Wiertła te są prowadzone, w wykonywanym przez nie otworze, za pomocą dwóch łysinek rozmieszczonych śrubowo na walcowej części prowadzącej. Na rysunku 2.2 przedstawiono budowę oraz elementy składowe wiertła krętego.

Rys. 2.2. Budowa wiertła krętego: A - część robocza, B - część chwytowa, C - część łącząca,

1 - główna krawędź skrawająca, 2 - pomocnicza krawędź skrawająca, 3 - ścin, 4 - powierzchnia przyłożenia, 5 - pomocnicza powierzchnia przyłożenia, 6 - łysinka prowadząca, 7 - rdzeń, 8 - rowek wiórowy, 9a - chwyt stożkowy, 9b - chwyt walcowy, 10 - płetwa, 11 - powierzchnia natarcia,

12 - naroże, 13 - powierzchnia boczna

W wiertle krętym możemy wyróżnić:

•    część roboczą A,

•    część chwytową B,

•    część łączącą (często w postaci tzw. szyjki) C.

......... określonego wymiaru średnicy, zapewnienie odpowiedniej dokładności

...........kształtowej i chropowatości powierzchni, usunięcie wiórów z otworu

■ i piowndzenic wiertła w otworze.

W i i_t ,i i roboczej wierteł krętych należy wyróżnić:

•    główne krawędzie skrawające,

•    wierzchołek i naroża,

•    * iii, który jest linią przecięcia głównych powierzchni przyłożenia ostrzy wiertła,

•    mwki wiórowe - stanowiące w swej części powierzchnię natarcia,

•    lyunki, aby zmniejszyć tarcie łysinek o tworzącą otworu część prowadząca jest li |.| ii /bieżna ku chwytowi,

•    nl/ni wyobrażalny stożek poprowadzony stycznie do dna powierzchni rowków

liliowych.

i i,".i chwytowa ma zadanie:

•    HNlnlcnic narzędzia w osi wrzeciona,

•    pi ztaiiesienie momentu obrotowego z wrzeciona na narzędzie,

- ubezpieczenie narzędzia przed obrotem względem gniazda.

i /•, •'.( i chwytowe wierteł wykonuje się walcowe lub stożkowe (stożek Morse’a).

• li y|y stożkowe wykonuje się z płetwą, która zabezpiecza część stożkową wiertła i i .. I uszkodzeniem podczas wybijania wiertła z otworu. W mocowaniu za pomocą i, ,iu walcowego powierzchnie styku ze szczękami mocującymi wiertło są nieduże ,|hili po chwyty te występują w narzędziach o małych wymiarach średnicy części , .1 m i. /1 * | (do 12 mm), obciążonych małymi siłami skrawania. W przypadku stożka in ,i powierzchnia styku zapewnia przeniesienie dużego momentu obrotowego, a dzia-I .u i Ir .iły posuwowej powoduje coraz lepsze zakleszczenie połączenia.

Rys. 2.3. Przykłady korekcji kształtu części skrawającej wierteł krętych [2.2]: a) skrócenie ścina, b) podwójny kąt wierzchołkowy

33