74348 skanuj0041 (39)

84 NAUKA O AKIACH LUDZKA H

W zakończeniu obydwu rozdziałów poświęconych analizie psychologicznej strony działania moralnego podkreślić należy fakt. którego oczywistość na tle całokształtu omówionego materiału nic może ulegać wątpliwości. Na skutek istnienia wielu, i nader różnorodnych, przeszkód naruszają cych wolność tego działania człowiek jest etycznym sprawcą tylko pewnej części popełnianych przez siebie czynów, a i z tych sporą ilość spełnia w sposób tylko niedoskonały, częściowy. Nic można powiedzieć, że we wszystkich przejawach swojej aktywności ulega określonym determinacjom. Z dru giej jednak strony jest rzeczą oczywistą, że psychofizyczna konstytucja jcg*> natury uzależnia go od całego szeregu czynników, które rzutują na duchową stronę jego działania, częstokroć ją eliminując, a przynajmniej w pcw ncj mierze ograniczając. Co gorsza, wiele z tych czynników jest na zewaiątr/ niewidocznych, wskutek czego ograniczenie wolności aktu może łatwo uj<t oka zew-nęlr/nego obserwatora. W sumie ustalenie stopnia wolności aktu nic przedstawia się prosto. Świadomość skomplikowanego charakteru tci strony ludzkiego działania zmusza do daleko posuniętej ostrożności sądów

EUDAJMONOLOGIA

i IWA NAUKA O CELU I SZCZĘŚCIU CZŁOW IEKA

I IMI KY

i • *• Etyka, s. 31-65.

•i ¹ >i ml. Eudajmonizm, Studium naci podstawami etyki. Lublin 1958. ' w i- i iccki. Katolicka etyka wychowawcza, Etyka ogólna, s. 61-96. w I«i4ikicwicz, O szczęściu, wyd 5, Warszawa 1970.

Hi"ti\%ddzenie

W .- nysie metody etyki chrześcijańskiej za punkt wyjścia przyjęto po-

•    Ui integralnego pojmowania podstawowego faktu etycznego. Z uwagi iulnuk na jego złożoność wyodrębniono w nim trzy elementarne przeżyli i . mc do celu, przeżycie wartości oraz przeżycie powinności. Pod-

•    i i •• wszakże równocześnie, że heterogenność tych elementów doma-, ' • w tępnej analizy, która by pozwoliła ustalić miejsce, jakie tym ele-»" • ' hi przypada w obszarze fenomenu moralności, a tym samym wyzna-

•    I-tir)ność ich filozoficznego naświetlenia.

•    lv w ięc po zarysowaniu światopoglądowych podstaw etyki przystę-. * i no do omawiania fenomenu moralności, rozpocząć musimy od wska-

•    i tu , lerium, od którego z tych elementów zacząć należy nasze rozwa-

..... Pomocne w tym względzie są wyniki poprzedniego rozdziału po-

.....o-go analizie aktu ludzkiego jako materialnego przedmiotu etyki fi-

- ni i- /ncj. /. ustalonej tam zasady, że przedmiotem tym jest akt rozumny,

......... wywnioskować, że w strukturze tej rozumności kryje się czynnik.

¹ • 11 któremu c/lowiek w ogóle staje się podmiotem działania rozumne-\ •'¹ *Iy łatwym sposobem dochodzimy do stwierdzenia, że tego rodza-!• t unikiem jest to, co człowiek w każdym akcie zamierzać musi, a mia-

•    ...... jakiś przedmiot, który mu się jawi jako dobro, czyli cel To jest

■H i której aktualnym przedmiotem filozoficzno-etyczncj refleksji staje

•    i -i życic celu" jako najpierwotniejszego elementu podstawowego faktu

i go Zacząć wszakże w ypada od wstępnych założeń, które nam przy-inzuinienic lego pojęcia.