75072 obraz7

Isleta to jedni z pierwszych Pueblos, do których dotarły wpływy misjonarzy wkrótce po odkryciu przez Hiszpanów w r. 1540 ²²°; między innymi mieszkańcy Islety zetknęli się wówczas z pojęciem i imieniem Dius (Dios). Ale tam właśnie, w Islecie, spotykamy pojęcie innej istoty Najwyższej, „Naszego Ojca Wcide”, „powszechnego Wodza” istniejącego jeszcze przed wyłonieniem się z ziemi, które zresztą nastąpiło za jego sprawą (podobnie jak za sprawą Słońca u Zuniów); bóstwo to, pojmowane także w formie mnogiej (por. awonawilona) przypomina, podobnie jak Awonawilona, postać „Opiekuna życia” Apaczów z Białych Gór²²¹ i podobnie jak tamten bywa utożsamiane z wszechwiedzącym (wszystkowidzącym) Słońcem, któremu donosi się o każdym słowie lub czynie bluźnierczym, ono zaś karze te czyny piorunem. Piorun jest także, w jednej z legend isleckich, bronią Weide we współzawodnictwie z Diusem. Warto przytoczyć w całości tę opowieść o walce, rozgrywanej w specyficznej scenerii syntetyzmu chrzęści jańsko-pogańskiego, i w której odwieczny bóg indiański, choć niższy rangą („Brat młodszy”) zatryumfował nad katolickim Diosem.

„Nasz Ojciec Dius i Nasz Ojciec Weide: Bóg katolicki, kika’awei Dius, i nasz Bóg indiański, kika’awei Weide, spotkali się, by się przekonać, który z nich ma większą moc i który jest lepszy w strzelaniu. Nasz ojciec Weide rzekł: «Dalej, starszy bracie (papa), strzel do tego drzewa czerwonej jodły!» — Nasz ojciec Dius wziął strzelbę i strzelił: kula przeszła przez drzewo na wskroś. Rzekł Brat starszy: «Teraz ty spróbuj» — Wówczas nasz ojciec Weide wziął łuk i strzałę. Mocą swoją wywołał piorun, który uderzył w drzewo i roztrzaskał je. «Dobrze, młodszy Bracie, potężniejszy jesteś ode mnie. Pobiłeś mnie» — rzekł starszy Brat. — «Zróbmy jeszcze jedną próbę. Zobaczymy, kto przyciągnie lud». Nasz ojciec Dius postanowił mocą swoją zbudować kościół. Zabrzmiały dzwony i zeszła się wielka rzesza ludzi. Kościół zapełnił się. Ksiądz odprawiał .nabożeństwo przy ołtarzu. Msza dobiegła już połowy, kiedy nadszedł Weide ze swoim bębnem i, zatrzymał się nieopodal kościoła, zaczął głośno bębnić. Wszyscy ludzie wyszli, zostawiając księdza samego. Weide okazał się silniejszy, gdyż wszyscy ludzie poszli za nim. «Zwyciężyłeś mnie» —• rzekł starszy Brat ²²².

Meteorologiczny aspekt postaci Weide ²²³ wynika także z następującego wariantu tej samej legendy: Kikaawei Dios zrobił strzelbę i koanla (laskę piorunową) i rzekł do Weide, swego młodszego brata, aby wybrał sobie jeden z tych przedmiotów, a drugi pozostawił dla niego, Dios. Weide wziął koanla, a Diosowi zostawił strzelbę. Wówczas Dios strzelił do drzewa i przebił w nim niewielki otworek; Weide rzucił laskę piorunową, zagrzmiało, piorun trafił w drzewo, roztrzaskał je i spalił. Na to Dios powiedział, że laski piorunowej można używać tylko na wojnie, i dał nam luki i strzały dla naszego użytku”.

26 — Wszechwiedza bogów