78468 P1190800 (2)

im

Ha isjjidi Marłyeh znajdowano naszyjniki metalowe oraz kolie z paciorków. Szpile znajdowano a reguły na pleral zmarłego, zazwyczaj po prawej stronie szkieletu. Ha rękach umieszczone były bransolety, a na paloaoh, zwłaszcza prawej ręki, pierścionki brązowe. Z innych ozdób spotyka się brązowe guzy, tarczki czy spiralo, a takżs no Se osy wykonane a kanienla toporki. ¥ grobach znajduje się toż kości zwierzęco, głównie świni i konia. Obrządek pogrzebowy, z Jakiś sany do ozynisnia w kulturze Wysockiej, Jest uderzająco podobny do awyoaajów w grupie górnośląsko-załopolaklej kultury lufty oklej.

Dla kultury wyoookiej charakterystyczne są smukła naczynia o eso-watya profilu, niekiedy tulipanowa te, naczynia dwustoftkowate, zbliżone do form charakterystycznych dla kultury łużyckiej, misy i czor-pakl. Wśród wyrobów metalowych, zwłaszcza brązowych, większość stanowią przednio ty charakterystyczne dla kultury łużyckiej. Prócz nich spotyka się wyroby pochodzące z węgiersko-siedmiogrodzki ego ośrodka produkcyjnego, a Podnieprza i ze stepów nadczarnomorski oh.

V VI i V stuleciu p.n.e. obszar zajęty przez kulturę wysooką dostaje się w strefę wpływów kultury scytyjskiej 1 w znacznym stopniu zatraca swój oryginalny oharaktar. V inwentarzu rozpowszechniły się wyroby związane z kulturą scytyjską, Jak kolczyki gwoźdź i owa te ozy trój graniasta grodki strzał. Sądzi się jednak, fte kultura wyaocka w zmienionym nieco charakterze trwała dalej aż do okresu lateńskiego*

b, prupa dolnosolawska

Ha maobodnich peryferiach kultury lufty oklej _t nad dolną Solawą i w północnej części dorzecza środkowej Łaby, uformowała się jeszczo w środkowym okresie epoki brązu grupa dolnosolawska /SaaleiaOndungsgrup-pe/, która rozwijała się głównie w młodszym i najmłodszym okresie epoki brązu. Ludność tej grupy powszechnie stosowała ciałopalny obrządek pogrzebowy. He cmentarzyskach przeważnie występowały płaskie groby popielnicowe. Popielnicę wraz z resztą wyposażenia ustawiano w skrzynkach zbudowanych z płyt kamleanyoh. Ceramika używana przez ludność grupy dolaoeolawsklsj /tabl. XXXIII, 1-6/ wykazuje duże podobieństw do oeraalkl kultury łużyckiej. ¥ystępują tu różno typy naczyń wazowa— tych, szerokootworowe naczynia nisowats, misy prof iłowane, garnki Jajowate, kubki i czerpaki. Spotyka się też rozpowszechnione w kulturze łużyckiej motywy zdobnicze na naczyniach. Jak guzy obwiedziono półkolami, grupy pionowych, ukośnych i pozioaych żłobków. Natomiast wyroby metalowe wykazują zdecydowano powiązania z przemy słom metalurgicznym rozwijającym się w północnych Niemczech, w obrębie kultu-

ry nordyjsklej. Spotykamy tu dwuozęśoiowe zapinki i pelnyel, odlewa* nyal tarczkami, naramienniki 1 tarczki ozdobna, a także typowa dla kultury nordyjsklej naczynia brązowa Importowane znad dolnej Łaby lub z Meklemburgii. Spotyka się taft zieose, groty włóczni, elarpy i siekiery z tuleją. Napływ me talowy oh wyrobów pochodzenia północnego spowodowany był kontaktami handlowymi, Jakie rozwijały się wzdłuż Łaby 1 Solawy •

o. Grupa dolnohawalańaka

Na półnoo od zasięgu grupy dolnosolawaklej, na terenach położonych po obu stronach laby wyróżniamy dalszą grupę na peryfariach zasięgu kultury lufty oklej • Jest to grupa do Inohawalańeka /Hawelmflndnnga— gruppe lub Blbe-Havel—Gruppa/, która ukształtowała się zapewne pod konleo HI okresu epoki brązu, a rozwijała się poprzez młodszy 1 najmłodszy okres tej epoki aż po wczesną epokę żelaza. Konlae jaj wyznacza rozprzestrzenienie się kultury Jastorfsklsj w dorzecza środkowej Laby. Grupa dolnohawelańaka zajmowała tereny położone w dorzeczu dolnej Haweli, obejmowała też znaczną ozęść Starej Marchii na lewym brzegu Łaby. V grupie do Lnohawe lańsklej pospolicie występował ciałopalny obrządek pogrzebowy. Przeważają płaskie cmentarzyska o licznych grobach ciałopalnych, najczęściej popielnicowych, przeważnie pozbawionych Jakichkolwiek konstrukcji kamiennych. Sporadycznie spotyka się groby w obstawach kamiennych osy też nakryte nasypami. Są to zwykle pochówki znacznie bogaciej wyposażone od grobów przeciętnych 1 zapewne mieściły one szczątki osób o wyższej pozycji społecznej i majątkowej. Na uwagę zasługuje dość liczne występowanie w obrębie grupy do lnohawe ladskl ej grobów podkloazowych, zwłaszcza w obrębie starszej fazy. ¥ grobach ceramika nie Jest zbyt licznie reprezentowana. Spotyka alę szereg wyrobów metalowych, głównie ozdób 1 części stroju, a w grobach bogaciej wyposażonych występuje także broń. W obrębie grupy do lnohawe lańaki e J spotyka alę skarby wyrobów brązowych ukryte w bagnach czy w zbiornikach wodnych. Inwentarz tych skarbów odpowiada zestawowi wyrobów metalowych, Jakie spotyka alę w bogato wyposażonych grobach.

Ceramika z obrębu grupy doLnohawolańsklej Jest bardzo bliska ©e— rarnice typowej dla kultury łużyckiej. Spotyka się tu liczne naczynia dwustoftkowate o ostrym załomie, wazy o brsuśou baniastym i wyodrębnionej szyi, zaopatrzone w uszka u jej nasady, Jak toż podobno w formie wuzy bozuohe, a także różne naczynia Jajowate, dzbanki, kubki ozy misy. Popielnice często nakrywano płaskimi pokrywami obejmującymi. Zestaw motywów zdobniczych na córamice odpowiada niemal w oa-