76557 Rozdział Pomaganie pacjentowi w wykonywaniu czynnosci
3

Ryt. 11.5. Wyjmowanie protezy zębowej.

Szczoteczki do mycia zębów

Ważny jest dobór kształtu i twardości części czyszczących szczoteczki. Właściwy kształt i ustawienie szczoteczki pod odpowiednim kątem umożliwia dotarcie do trudno dostępnych zakamarków uzębienia i dziąseł. Rozmiary dopasowuje się do rozmiarów łuków zębowych i wielkości przedsionka jamy ustnej. Najlepsze są szczoteczki o włosiu średniej twardości i miękkie. Dorosłym zaleca się stosowanie szczoteczki nylonowej średnio twardej, natomiast dzieciom - szczoteczki miękkiej. Można stosować szczoteczki elektryczne. Są także szczoteczki stosowane do czyszczenia implantów i stałych aparatów ortodontycznych.

Zestaw do pielęgnacji zębów:

•    szczoteczka do zębów,

•    pasta z fluorem,

•    nici dentystyczne,

•    szczoteczki jednokępkowe,

•    szczoteczki do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych (są to miniatury szczoteczek do mycia butelek),

•    wykałaczki,

•    płukanki do jamy ustnej przeciwzapalne i przeciwbakteryjne.

Zasady pielęgnowania zębów:

•    Szczotkować zęby co najmniej dwa razy w ciągu dnia.

•    Zaleca się szczotkowanie zębów po każdym posiłku.

•    Szczoteczki należy wymieniać zaraz, gdy zauważy się deformację włosia.

•    Częściej zmieniać szczoteczki w trakcie choroby, np. grypa i stany patologiczne krtani, gardła i migdałków. Szczoteczki wówczas mogą być przyczyną reinfekcji.

•    Stosować pasty w zależności od celu ich stosowania, np. pasty dla palaczy zapobiegające odkładaniu się osadu na zębach, lecznicze, ziołowe (przeciwzapalne i przeciwbakteryjne).

•    Okresowo kontrolować stan uzębienia u stomatologa, stosować dietę bogatą we fluor, wapń i witamin)'. Szczególnie ważne jest prawidłowe żywie-nie kobiet ciężarnych.

•    Przy istniejących stanach patologicznych przyzębia, w celu złagodzenia dolegliwości wskazane jest przepłukanie ust i gardła środkiem lekko ściągającym i dezynfekującym. Można stosować napary lub przetwory z ziół, np. szałwii, rumianku, niekiedy z małą domieszką odwaru kory dębowej, lub inne preparaty apteczne.

Zabiegi higieniczne dotyczące jamy ustnej zapobiegają próchnicy zębów, chorobom dziąseł, przykremu zapachowi z ust.

Przed rozpoczęciem zabiegów higienicznych jamy ustnej należy ocenić możliwości pacjenta oraz stan jamy ustnej. Pacjent może samodzielnie umyć zęby przy użyciu odpowiedniej pasty do zębów i szczoteczki, niekiedy należy mu pomóc w tych czynnościach (patrz podrozdz. 11.6.9).

Jeżeli pacjent jest mniej sprawny i istnieje niebezpieczeństwo zachłyśnięcia, należy zastosować pastę do zębów na suchą szczoteczkę, bo woda powoduje pienienie pasty. Jamę ustną należy wówczas opłukać niewielką ilością wody. Zęby należy myć małymi okrężnymi ruchami od strony dziąsła w kierunku zęba, stronę zewnętrzną zębów, powierzchnie żujące, a na koniec stronę wewnętrzną. Zaczyna się od zębów tylnych.

W przypadku ciężko chorych i nieprzytomnych pielęgniarka codziennie wykonuje zabiegi higieniczne dotyczące jamy ustnej. Aby zapobiec ugryzieniu, pomiędzy górne i dolne zęby należy włożyć szpatułkę owiniętą gazikiem lub szczękorozwieracz. Jeżeli pacjent ma protezę, należy ją usunąć. Do pielęgnowania jamy ustnej można używać szpatulek oraz środków zalecanych przez lekarza, np. Aphtin, Nystatyna. Można zastosować również suchą szczoteczkę do zębów oraz pastę.

Pacjentom nieprzytomnym nie należy płukać jamy usmej, bo grozi to zachłyśnięciem. Gdy pacjent ma protezę, trzeba umyć ją szczoteczką pod bieżącą wodą, a następnie założyć, (idy proteza powoduje zmiany w jamie ustnej, odleżyny, po zdezynfekowaniu jej (np. chlorheksydyną lub innym środkiem do czyszczenia protez) i umyciu należy ją przechowywać w nieprzezroczystym pojemniku.

Pomoc w utrzymaniu higieny otoczenia pacjenta

Najbliższe otoczenie pacjenta stanowi łóżko oraz szafka przyłóżkowa. Pacjenci mniej sprawni wymagają pomocy pielęgniarki w zakresie zmiany bielizny pościelowej, przesiania łóżka, uporządkowania przedmiotów na szafce przyłóżko-wej oraz w takim ich ustawieniu, by było to zgodne z życzeniem i potrzebami pacjenta. Pacjent powinien sam zdecydować, które rzeczy będą mu najpotrzebniejsze i w związku z tym powinny być na zewnątrz szafki, a które należy schować do wewnątrz. Pielęgniarka decyduje o tym, jak ustawić używane przez siebie przedmioty.

811