Rozdział Pomaganie pacjentowi w wykonywaniu czynnosci6

11.4.4

Pomoc w ułożeniu ciała w różnych pozycjach i zmianie pozycji ułożeniowej

Właściwe ułożenie chorego zapewnia mu nic tylko wygodę, ale poprawia też jego samopoczucie, łagodzi dolegliwości bólowe, zapobiega przykurczom (przez zmianę pozycji), odleżynom (przez zmianę miejsc ucisku), zapaleniu płuc.

Chory może być układany w następujących pozycjach:

Ułożenie płaskie — działa odprężające i uspokajająco. Jest to właściwa pozycja dla kręgosłupa. Oiory powinien mieć założoną podpórkę pod pięty, by nie dotykały podłoża, poduszkę w okolicy lędźwiowej i wałek w okolicy krętarzy.

Wysokie ułożenie górnej części tułowia — umożliwia jedzenie, ułatwia oddychanie. Aby chory nie obsuwał się, należy zastosować wałek pod uda — ale nie pod kolana, gdyż powoduje to ucisk naczyń krwionośnych. Stopy należy zabezpieczyć przed opadaniem, pod ramiona można ułożyć poduszki.

Ułożenie na brzuchu — zapobiega odleżynom, przykurczom, odbarcza okolicę pleców, pośladków. Przy takim ułożeniu należy podeprzeć górną część tułowia oraz okolicę brzucha, by umożliwić fizjologiczne wygięcie kręgosłupa, a u kobiet zabezpieczyć piersi przed uciskiem. Głowę ułożyć na bok, ramiona w odwiedzeniu. Palce stóp należy chronić przed uciskiem — podłożyć pod nie poduszkę z gąbki lub wysunąć za materac.

Ułożenie boczne — zapobiega odleżynom, stanowi pozycję bezpieczną dla chorych z porażeniem połowiczym, jest właściwe w przypadku pacjentów nieprzytomnych. Pozycja ta daje oparcie z przodu i z tyłu, zapobiega zapadaniu się języka, zachłyśnięciu wydzieliną. Kończyny dolne należy podeprzeć.

Pozycja Trendelenburga — niskie ułożenie głowy. Wskazania do tego rodzaju ułożenia to wstrząs, utrata przytomności, utrata krwi, zaburzenia ukrwicnia mózgu.

Wysokie ułożenie kończyn — polepsza krążenie żylne i zapobiega powstawaniu zakrzepów, ma zastosowanie pro operacjach żylnych i u pacjentów w opatrunku gipsowym.

Środki pomocnicze do ułożenia chorego to materace ze specjalnego tworzywa piankowego, poduszki wypełnione żelem, podkłady (poduszki) z tworzywa sztucznego o różnych kształtach (kliny, kostki), poduszki z kuleczkami z polistyrenu, materace przeciwodleżynowe o komorach powietrznych, które są wypełnione powietrzem przez kompresor. Materace te kładzie się na zwykłe materace. Stosuje się też ochraniacze na pięty i łokcie, szyny z tworzywa piankowego pod pięty. Materiały służące do układania chorych powinny być zabezpieczone pokrowcami, które należy prać, odkurzać i wyjaławiać.

Chorzy mogą zmieniać pozycję samodzielnie, przy częściowej pomocy pielęgniarki lub wy magać zmiany pozycji przez pielęgniarkę ze względu na swój stan zdrowia. Pacjent powinien mieć zmienianą pozycję co 2 h, a w przypadku udarów mózgowych można wyjątkowo ułożyć pacjenta na boku chorym nie dłużej niż na V₂ h. W czasie zmiany pozycji należy obserwować pacjenta pod kątem możliwych powikłań: odleżyn, przykurczów, stosować działania zapobiegające tym powikłaniom (patrz podrozdz. 9.5.9,11.6.14,11.6.15).

Zadania sprawdzające

1. Jaki sposób pielęgnacji skóry zaproponujesz w opisanej poniżej sytuacji:

Pacjentka 68-letnia ma wysuszoną skórę, założony opatrunek gipsowy na kończynie dolnej — jaki sposób kąpieli i jakie środki należałoby zastosować?

2. W jakiej pozycji należy ułożyć pacjenta, który zasłabł z powodu zbyt szybkiego wstawania z łóżka?

3. Jaka pozycja utożeniowa będzie najwłaściwsza u chorego nieprzytomnego?

4. Co zaproponujesz pensjonariuszowi domu pomocy społecznej z niewielkim lewostronnym niedowładem. aby ułatwić mu poruszanie się: laskę czy balkonik. Uzasadnij swoją odpowiedź.

5. Jakie zmiany w wyposażeniu należy wprowadzić w łazience, z której będzie korzystała osoba z niedowładem lewostronnym?

6. Jakie ułożenie należy zastosować u pacjenta po operacji kończyn dolnych?

7. Jaka powinna być temperatura wody przygotowanej do mycia chorego w łóżku?

8. Pacjent spożył posiłek o godzinie 13.30.0 której godzinie możesz zaproponować mu kąpiel w wannie?

9. Przedstaw korzyści dla pacjenta wynikające z szybkiego uruchomienia.

10. Jakie udogodnienia należy zastosować u pacjenta przy układaniu go w pozycji wysokiej?

11. Pacjent spożył posiłek o godzinie 17.30. Kąpiel należy wykonać o godzinie:

12. Włosy należy myć:

a) 1 raz na tydzień

b) 2 razy na tydzień

c) 1 raz na dwa tygodnie

d) zależnie od ich stanu

13. Pozycja Trendelenburga nie jest wskazana:

a) we wstrząsie

b) przy duszności

c) w zaburzeniach ukrwienia mózgu

d) przy utracie krwi

14. Mycie intymnych części ciała (sromu i odbytu) powinno odbywać się:

a) raz dziennie

b) kilka razy dziennie

c) rano i wieczorem

d) tyle razy, ile razy zachodzi potrzeba

15. Zasadą jest. aby czyszczenia zębów dokonywać:

a) raz dziennie _#

b) po każdym posiłku

c) tylko wieczorem

d) tylko rano

817