78 2

78

2. Dermato

Powstawanie bąbli jest typową reakcją skóry na antygen typu I w przypadku istniejącej nadwrażliwości.

Alergiczny wyprysk kontaktowy: zmiany skórne spowodow~ ne alergicznym wypryskiem kontaktowym zmieniają się w zależności od stadium i mogą objawiać się zaczerwien i niem, pęcherzykami, obrzękiem i powstawaniem strupów. Alergiczna reakcja nie ogranicza się wyraźnie do miejsca oddziaływania, ale jest rozproszona.

nizm zapoznaje się z alergenem. Krok ten (faza uwrażliwiania) przebiega bezobjawowo. Dopiero gdy układ immunologiczny jest uzbrojony przeciwko danej substancji, tzn. wytworzył określone komórki i(lub) przeciwciała, które przy następnym kontakcie rozpoznają alergen na zasadzie zapamiętania, może nastąpić reakcja alergiczna.

Obecnie rozróżnia się sześć typów alergii. Kryteriami klasyfikacji są rozmaite mechanizmy immunologiczne biorące udział w wywoływaniu reakcji. Opisano tu najczęstsze typy alergii: typ I i IV.

Alergie typu I dotyczą skóry, błon śluzowych oraz górnych dróg oddechowych. Reakcje skórne nie są wypryskiem, zostaną jednak omówione w tym miejscu w kontekście alergii. Alergie typu I określane są również mianem reakcji natychmiastowych. Przy istniejącej wrażliwości, bezpośrednio po kontakcie (minuty, godziny) z antygenem następuje reakcja, np. atak astmy, katar sienny (przy alergii na pyłki) lub tworzenie się bąbli (urticaria) na skórze. Reakcje te wywoływane są przez powstałe przeciwciała, wytwarzane przez limfocyty B. Przeciwciała wiążą się z antygenem, co powoduje szereg reakcji prowadzących do wykluczenia antygenu. Następuje aktywacja komórek żernych pochłaniających kompleks anty-gen/przeciwciało, bądź też uruchomione zostają inne komórki mające za zadanie wyeliminowanie określonych substancji zapalnych, co z kolei wywołuje następne reakcje. Udział w tych reakcjach biorą komórki tuczne wytwarzające m.in. histaminę. Histamina działa rozszerzająco na naczynia, co objawia się zaczerwienieniem i tworzeniem pęcherzy. Działanie na wrażliwe zakończenia nerwowe powoduje ból, a przede wszystkim świąd.

Alergiczny wyprysk kontaktowy to alergia typu IV, zwana również reakcją opóźnioną, ponieważ objawy zapalne widoczne są dopiero po upływie pewnego czasu (24 h) po kontakcie z antygenem. To późne występowanie wyprysku jest przyczyną trudności w wykrywaniu czynników wywołujących alergie Osoby dotknięte alergią często nie pamiętają, z jat- i substancją i w jakich okolicznościach się zetknęły.

Zmiany skórne w alergicznym wyprysku kontaktowym objawiają się głównie zaczerwienieniem, guzkami, pęcherzykami, obrzękiem, uszkodzeniem powierzchni skóry i tworzeniem się strupów. Jeżeli nie zaniechamy kontaktu z alergenem wywołującym wyprysk, przybiera on postać przewlekłą. Wówczas mogą się pojawić silne zgrubienia warstwy rogowe skóry i szczeliny. Typowym objawem wyprysku alergicznego jest jego rozproszenie na skórze, w odróżnieniu od ostrego toksycznego wyprysku, który jes: wyraźnie odgraniczony.

Nabyta alergia kontaktowa IV typu jest trudna do leczenia. Szczególnie kłopotliwe są alergie na substancje, z którymi stykamy się w czasie pracy, gdyż trudno ich uniknąć. Dlatego ważne jest, aby w życiu prywatnym i zawodowym unikać kontaktów z alergenami. Najlepszą ochroną jest zdrowa skóra stanowiąca sprawną barierę ochronną. Taki stan osiągniemy dbając konsekwentnie o odpowiednią ochronę oraz przez delikatną i staranną pielęgnację skóry.

Wiele jest substancji, które potencjalnie mogą wywoływać alergie. Teoretycznie każda substancja spełniająca kilka podstawowych warunków co do wielkości, masy cząsteczkowej i struktury przestrzennej może działać uczulająco i w ten sposób zaliczać się do substancji alergogennych (wywołujących alergie). Z doświadczenia jednak wynika, że pewne substancje częściej są przyczyną alergii.

W przypadku uczulenia na preparaty kosmetyczne

zazwyczaj czynnikiem sprawczym jest jeden lub kilka z jego składników. Nie wystarczy więc zamienić mleczko firmy X, które powoduje alergię, na mleczko