79134 Podręcznik Zaręby3

cd. tab. 9

Rodzaj obszaru chronionego	Formy udostępniania obszaru
REZERWAT PRZYRODY. Obszar chroniony ze względu na szczególne walory przyrodnicze: naturalne ekosystemy, biocenozy, unikatowe zbiorowiska roślinne, poszczególne gatunki zagrożone wyginięciem lub elementy przyrody nieożywionej. Rezerwat przyrody tworzy właściwy wojewoda, a zniesienie ochrony wymaga uzgodnienia z ministrem środowiska. Wojewoda określa też organ, który sprawuje nadzór nad rezerwatem (70% znajduje się w zarządzie Lasów Państwowych). Minister środowiska tworzy rezerwaty wynikające tylko z uzgodnień międzynarodowych. Istnieją rezerwaty faunistyczne, krajobrazowe, leśne, torfowiskowe, florystyczne, wodne, przyrody nieożywionej, stepowe i słonoroślowe.	Udostępniane tylko dla turystyki mającej na celu poznawanie występujących w danym rezerwacie unikatowych walorów przyrodniczych, osobliwość krajobrazowych (z wyjątkiem rezerwatów ścisłych przeznaczonych w całości do celów naukowych badawczych i prewencyjnych) Ruch turystyczny tylko w obrębie wyznaczonych szlaków Minimalna infrastruktura, ograniczona do tablic in formacyjnych i szlaków przyrodniczych
PARK KRAJOBRAZOWY. Określony obszar terenu o wielkich walorach przyrodniczych, estetyczno-kra-jobrazowych, historycznych lub kulturowych, stanowiący istotny element w ułatwianiu kontaktu człowieka z przyrodą. Jego celem jest zachowanie i upowszechnianie wartości przyrodniczych i kulturowych, zachowuje użytkowanie rolnicze i leśne w takim zakresie, aby nie została naruszona zdolność przyrody do samoregulacji. Park krajobrazowy tworzy wojewoda, wydając stosowne rozporządzenie po uzgodnieniu lub na wniosek zainteresowanych samorządów terytorialnych. Organem administracyjnym jest dyrektor parku krajobrazowego, powoływany i odwoływany przez wojewodę, a w przypadku parków położonych na terenie dwóch lub więcej województw, przez ministra środowiska	Jedną z głównych funkcji istnienia parku krajobrazowego jest udostępnianie go do różnych form turystyki i wypoczynku, np. w celach rekreacyjnych zdrowotnych, edukacyjnych, przyrodniczych, specjalistycznych itd. Teren nie powinien być przesycony elementarni antropogennymi i musi być całkowicie pozbawiony obiektów wielkokubaturowych Stopień zagospodarowania turystycznego jest zróżnicowany ze względu na wielkość parku i rodzaj strefy. Eksperci proponują wyznaczenie stref użytkowania ekstensywnego (w najcenniejszych przyrodniczo enklawach), użytkowania skoncentrowanego (na terenach o wysokiej chłonności turystycznej) oraz osadnictwa wypoczynkowego
OBSZAR CHRONIONEGO KRAJOBRAZU. Większy teren o krajobrazie charakterystycznym dla danego regionu, spełniający ze względu na wartości przyrodnicze szczególną rolę w odpoczynku i turystyce. Obszary chronionego krajobrazu są uwzględniane przez wójta w planach zagospodarowania przestrzennego gminy. Powoływane przez wojewodę przez rozporządzenie lub przez radę gminy	Dozwolone wszelkie formy penetracji turystycznej zarówno małej, jak i dużej skali Gospodarka turystyczna na tym terenie nie ulega poważniejszym ograniczeniom pod warunkiem, że jest prowadzona w sposób zrównoważony i nie zagraża równowadze środowiska (zabronione jest m.in.: fizyczne i chemiczne zanieczyszczanie terenu oraz lokalizacja uciążliwego przemysłu)
FORMY OCHRONY INDYWIDUALNEJ. Są nimi pomniki przyrody (pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej), stanowiska dokumentacyjne (np. fragmenty formacji geologicznych, nagromadzenia skamieniałości), użytki ekologiczne (cenne pozostałości ekosystemów, np. oczka wodne, wydmy, skarpy, zadrzewienia śródpolne), zespoły przyrodniczo-krajobrazowe (cenne fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego). Powoływane przez wojewodę za pomocą rozporządzenia lub przez radę gminy	Reprezentując wysoką wartość naukową, historyczną i krajobrazową, stanowią ważne atrakcje turystyczne i edukacyjne regionu Są często ważnymi elementami ścieżek dydaktycznych i turystycznych tras tematycznych, spacerowych, rowerowych i in. Wysokie wartości estetyczne tego typu obiektów i miejsc składają się na zwiększenie atrakcyjności obszaru turystycznego i jego walorów krajobrazowych