79245 Obraz&9 (3)

pojemność od kilku do kilkudziesięciu m^J. Zaopatrzono mą w mieszadła oraz płaszcza do ogrzewania lub ohlodzonia. Podczas aultonowania bardzo wainę czynnością jest mloazanie, gdyl zapewnia ono u jodnorodnienis często bardzo gęatej mieszaniny reakcyjnej i umożliwia dobro przenoszenie eiopla. Ogrzewania aultonatorów następuje przoponowo za pomocę pary wodnej lub wyookowrzgcych olejów; czynnikiem chłodzącym mota być woda lub oolanka.

Metodę cięgła, w półkowych wiatach aulfonacyjnych, sulfonuje alg lotno węglowodory aromatyczne, np. benzen. Wykorzystuje eię możliwość aze-otropowego oddzielanie wody z substancję suifonowanę. Metodę cięglę sulfonuje alę rowniet n-elkilobenzeny. wykorzystajęc gazowy SO, •

Przykłady procesów przemysłowych Sulfonowanie benzenu

Poprzez euifonowenie benzenu otrzymuje eię kwas bonzonosu1łonowy lab kwas m-benzenodisu1fonowy.

Kwas benzenosultonowy powstaje przez euifonowenie benzenu kwasem siarkowym o stęZ. 98-100%:

C«H_S • H,SO,    C_aH_gS0₃H • M_a0 4H ■ - 83,5 kJ/mol

Reakcję przeprowadza się w sposób clęgly, w wisty eulfonecyjnej, poprzez prteclwprędowe kontaktowaniu par benzenu z czynnikiem sulfonujęcym w temp. 1S0-165°C (rys. 140). Tworzęcę się w czasie reakcji wodę w postaci par usuwa się wraz z parami nie przereagowanego benzenu z mieszaniny reakcyjna j * Azeotrop po skropleniu rozwarstwia się, warstwę bsnzsnowę zawraca do reaktora. Z dolnoj części wiaty odprowadza się produkt sulfonowania benzanu zawierajęcy 93-95% kwasu bsnzonosulfonowago, zanieczyszczony kwasem siarkowym. Kierują alę go do dalszej przeróbki w stanie nie oczyszczonym lub poddaje się oczyszczaniu metodę "wapnowania" uzysku jęc jako produkt końcowy sól sodowę kwasu benzenosulfonowago.

Kwas m-benzenodisulfonowy otrzymuje się poprzez sulfonowanie benzenu za pomocę 65-procentowego oleum w temp. 85°C. Mieszaninę poreakcyjny przerabia się przez "wapnowanie". Produktem końcowym jest sól sodowa kwasu m-benzunodisulfonowego.

Sulfonowanie n-alkllobenzenów za pomocą S0_a

Surowcem w procesie jest mieszanina monoalkilobenzonów o prostych łańcuchach alifatycznych zawierajęcych 10-14 atomów węgla. Alkilobenzsny otrzymuje eię poprzez alkilowanie benzenu odpowiednimi alkenami lub mo-nocbloroalkanami (p, 5.6). Czynnikiem sulfonu jęcym jest gazowy SO_a podawany do reakcji w mieszaninie z powietrzem. Czynnik sulfonujęcy otrzymu

je się przez spalenie siarki 1 utlenienie so, de SO, w obecności ketelż-< sstora v O . Mieszaninę alkllobentenów sulfonuje eię w.sposób eięgly, w I temp. J5-50°C, pod ciśnieniem. 0,1-0,2 MPa, w reaktorze filmowym |cye. 153):

fO| *    - lOl    SB - -U? kJ/mol

I • « JI. ». «»* asala•

Rys. 153. Schomat instalacji do otrzymywania n-alkllobenzsnosulfonŁanów sodu

Raaktor zbudowany jest z wlęzki rur polęczonych dnami sitowymi, z I których kstda ma indywidualny płaszcz chłodzęcy. Dysza slutęca do -pro-| wadzanls substratów podzielona Jaat na trzy komory. Alkilobenzsny wprowadza się po Ściankach rury, a S0_a i powietrze aródklee. Po przejściu przez reaktor mieszanina gazowo ciekła wprowadzana jest do rozdzisUcza. Clekłę pozostałość przenosi się do mieszalnika, gdzie następuje tzw. dojrzewanie. Podczas dojrzawania naatępuja zmniejszania zawartości nia zsulfonowsnego surowe, jako wynik reakcji SO* * surowc.m, reakcji oleum z surowcem i reakcji wytworzonych ubocznie w procesie bezwodników z su

rowce:

Oczyszczanie gazów odlotowych jaat dwustopniowa. W pierwszym stopniu gazy przschodzę przez łapacz elektrostatyczny, w drugim przez skruber wypełniony pierścieniami Ra.chlga 1 zraszany roztworem wodorotlenku sodu. W łapaczu elektrostatycznym cząstki SO, osadzają al* na powierzchni rurek łapacza, po czy. apły^ją w doi aparatu, akąd odprowadzane | | kresowo. Haetępnie gazy poddaj, eig -yel- alkaliczna. gdzie nnetępu). koAcowe oczyszczenie.

i