Rys. 7.70. Układ sprzężenia zwrotnego w urządzeniu sterowym typu MS 100 N4 („Hydrosfer" Gdańsk) z układem hydraulicznego przekazywania sygnału
1 — pompa o zmiennej wydajności i zmiennym kierunku przepływu; 2 — trzon sterowy; 4 — siłownik telemotoru; 5 — dźwignia; 6 — drążek regulacyjny; 7 — łącznik; 8 — śruba sterowania ręcznego; 9 — sprężyna
pompy promieniowe wielotłokowe) pracują z zerową wydajnością, ponieważ mimośrodowość e = 0. Po otrzymaniu impulsu z kolumny sterowej stanowiska manewrowego statku czynnik hydrauliczny dopłynie do odpowiedniej części hydraulicznego siłownika telemotoru 4. Tłok siłownika przesunie się w odpowiednim kierunku (w danym wypadku w dół rysunku), a jego trzon pociągnie za sobą dźwignię 5, zamocowaną obrotowo do jarzma trzonu sterowego 2 w punkcie A oraz przesuwnie do drążka regulacyjnego 6 pomp 1 w punkcie B. Przemieszczenie punktu B również w dół, jak na rys. 7.691?, powoduje włączenie do pracy jednej lub obu pomp 2, w zależności od tego, czy urządzenie sterowe pracuje aktualnie na jeden, czy na dwa zespoły pompowe. Należy przy tym zwrócić uwagę, ze mimośrodowość e przy jednej pompie ma znak przeciwny do mimośrodowości przy drugiej pompie, co wyrównane jest odpowiednim podłączeniem przewodów hydraulicznych łączących pompy z siłownikami.
Dzięki pracy pompy zostaną uruchomione siłowniki i maszyna sterowa rozpocznie wychylanie płetwy steru w zadanym kierunku (na rys. 7.69 jest to ruch zgodny z ruchem wskazówek zegara). Trzon, obracając się, pociągnie za sobą lewy koniec dźwigni 5 (punkt A), której prawy kraniec (punkt C) jest w tym momencie unieruchomiony przez tłok siłownika 4, który tymczasem zatrzymał się. Wraz ze zmianą położenia dźwigni 5 rozpocznie się przesuwanie punktu B, a więc i drążka 6 w kierunku przeciwnym niż przy uruchamianiu pomp, w związku z czym pierścienie regulacyjne pomp 2 zaczną przesuwać się, powodując stopniowe zmniejszanie się wydajności. Ruch trzonu sterowego,
338