80746 skanuj0009 (333)

6.1. Naturalne uwarunkowania kształtujące przyrodę Polski

polsce, na Kujawach i na Podkarpaciu oraz powyżej 220 dni w zachodniej części Polski, na Nizinie Śląskiej i w Kotlinie Sandomierskiej.

W ostatnich 20 latach obserwuje się coraz słabiej zaznaczone i krócej trwające przedwiośnie i przedzimie oraz przedłużające się lato z niewielką ilością opadów.

Sieć hydrograficzna

Elementy sieci hydrograficznej

Siec hydrograficzna Polski została ukształtowana w wyniku rozwoju rzeźby terenu ■ajpierw na południu kraju, później — w plejstocenie — w części północnej. Składają się na nią wody powierzchniowe: naturalne, tj. rzeki, jeziora, mokradła , i sztuczne, czyli antropogeniczne (kanały, zbiorniki retencyjne, stawy) oraz wody podziemne. Sytuacja hydrograficzne Polski kształtuje się przede wszystkim pod wpływem klimatu (opady), budowy geologicznej (przepuszczalność skał) i ukształtowania powierzchni (wielkość odpływu i parowania wód powierzchniowych).

Zlewiska i sieć rzeczna

Niemal cały obszar Polski leży w zlewisku Morza Bałtyckiego (99,7%), w dorzeczach Wisły i Odry. W zlewisku Morza Czarnego leży tylko niewielki obszar w rejonie Ustrzyk Dolnych (doliny Strwiąży i Mszanki) odwadniany przez odpływy Dniestru oraz skrawek Beskidu Wschodniego odwadniany przez Orawę należącą do dorzecza Dunaju. W zlewisku Morza Północnego leżą tylko południowe stoki Gór Stołowych i Gór Bystrzyckich oraz niewielki fragment Gór Orfickich odwadnianych przez dopływy Laby. Najdłuższymi rzekami na obszarze Polski są: Wisła, Warta, Odra i Bug, mające — odpowiednio — 1047, 808, 742 i 587 km długości.

• Sieć rzeczna w Polsce jest gęsta, a jej układ asymetryczny. Prawe części dorzeczy Wisły i dorzeczy Odry mają prawie dwukrotnie większą powierzchnię niż części lewe, co jest związane z nachyleniem Niżu Środkowoeuropejskiego w kierunku północno-zachodnim oraz z kształtowaniem się rzeźby terenu w okresie wytapiania się lodowca skandynawskiego. Powstały wówczas pradoliny, czyli szerokie doliny o przebiegu równoległym do czoła lądolodu (największe to Warszawsko--Berlińska i Toruńsko-Eberswaldzka); to nimi odpływały wody z topniejącego lądolodu oraz wody rzek płynących z południa. Wisła, Odra, Warta i Noteć zmieniają w nich kierunki biegów, dlatego większość dużych rzek na obszarze naszego kraju płynie w kierunkach południkowym i równoleżnikowym.

Obszary

źródliskowe

- Najważniejszym obszarem źródliskowym rzek Polski są Karpaty i Sudety, skąd wypływają Wisła, Odra oraz ich główne dopływy w górnych odcinkach, pozostałe

¹ Mokradła to obszary o płytkim (powyżej 1,0 m) poziomie wody gruntowej, tereny silnie uwilgotnione, zalane wodą W) okresowo zabagniane na glebach mineralnych lub organicznych. W rozumieniu Konwencji Ramsarskiej mokradłami są obszary wodno-błotne: tereny bagien, błot i torfowisk lub zbiorniki wodne, naturalne i sztuczne, stałe i okresowe, •wodach stojących lub płynących, słodkich, słonawych lub słonych, łącznie z wodami morskimi, których głębokość podczas •dpływu nie przekracza 6 m. Przyjęta w Stanach Zjednoczonych przez U. S. Fish and Wildlife Service (USFWS) definicja ■okradeł („wetlands") brzmi następująco: mokradłami są tereny przejściowe między systemami wodnymi i lądowymi, • których poziom wody leży zazwyczaj blisko powierzchni, lub tereny pokryte płytką warstwą wody. Są one dzielone na ■admorskie, estuaryjne, rzeczne, jeziorne i bagienne (Unicki 2002).