81290 skanuj0038 (55)

Dla dużych odłamów społeczeństwa w ostatniej dekadzie ubiegłego wieku® i na początku bieżącego zwielokrotniły się napięcia nerwowe związane j z podstawową pracą zarobkową, a ściślej z jej brakiem. Ogromne bezrobocie^ pustoszy system nerwowy zarówno tych, którzy utracili pracę jak również®! zatrudnionych, którzy ciągle żyją w niepewności o swoją przyszłość i swyehjjt rodzin. W Polsce obecnie nikt nie jest pewny jutra. Zakłady pracy, które mają® niekiedy kilkudziesięcioletnią tradycję stabilnej działalności, które zatrudniali rodziny przez kilka pokoleń, i których produkcja jest dla społeczeństwa! niezbędna, z dnia na dzień bywają likwidowane, a załogi okazują się nikomu! niepotrzebne. Tak więc głównym sprawcą zmęczenia i znużenia powiązanego] z pracą jest niekończące się napięcie nerwowe. Hałas, zanieczyszczenie! środowiska, stłoczenie ludzi na niewielkiej przestrzeni należą do Równych] przyczyn przewlekłego zmęczenia i znużenia i towarzyszących im niedomagali] psychofizycznych milionów ludzi żyjących w wielkich skupiskach miejskich. J

Hałas to dźwięk niepożądany lub szkodliwy dla zdrowia ludzkiego. Jego j szkodliwość zależy od natężenia, widma częstotliwości, charakteru zmian ; w czasie, zawartości składowych niesłyszalnych oraz długotrwałości działania. Subiektywne odczucie natężenąp dźwięków określa głośność. Odpowiednikiem pomiaru głośności dźwięku dla hałasu jest poziom hałaśliwości. W zależności od rodzaju źródła emisji dźwięku rozróżnia się hałas przemysłowy (na stanowiskach pracy i w otoczeniu zakładu), komunikacyjny (drogowy, kolejowy ! i lotniczy) oraz osiedlowy (komunalny i mieszkaniowy).

W mieście przenikają do uszu różnorodne hałasy. W fabryce lub w jej I pobliżu słychać zgrzyty, turkoty i warczenia maszyn, na ulicy ze zgrzytem I przejeżdżają tramwaje," z piskiem hamują samochody, szumią autobusy I i ciężarówki, eksplodują wybuchami silniki motocykli, aparaty radiowe j i telewizyjne, praca odkurzaczy, pralek i innych mechanicznych urządzeń we j własnym mieszkaniu i u sąsiadów, trzaskanie drzwi na klatce schodowej, i praca windy i różne odgłosy sprzed domu zakłócają ciszę wieczorną i nocną. ! Natrętne odgłosy powodują narastające uczucie przykrości, nużą, męczą, I denerwują. Im człowiek jest wrażliwszy tym ciężej znosi ataki hałasu.

Bezpośredni wpływ hałasu na ludzi objawia się zakłóceniami ich aktywno- I ści (wypoczynku, komunikacji sławnej, pracy umysłowej, itp.), stwarzając | jednocześnie odczucie dyskomfortu i uciążliwości wywołanej warunkami aku- | stycznymi, które charakteryzuje poziom natężenia hałasu. W Polsce poziom ? natężenia hałasu pochodzącego od wymienionych źródeł w dużych miastach l wynosi 65-75 dB, w średnich i małych 62-73 dB i na terenach wiejskich 45-62 dB. Wpływa niekorzystnie na narząd słuchu, układy nerwowy i krążenia oraz inne narządy wewnętrzne. Hałas o poziomie natężenia dźwięku 45-70 1dB jest przyczyną występowania u łudzi m.in. uczucia zmęczenia i ogólnego i wyczerpania, obniżenia czułości wzroku, zwiększenia częstości występowania |bó!ów i zawrotów głowy, stanów niepokoju i rozdrażnienia, niekorzystnie Wpływa na sen i wypoczynek. Przy poziomie natężenia powyżej 80 dB '^pówoduje uszkodzenia narządowe (trwałe obniżenie ostrości słuchu lub chwi-lowa głuchota).

Zanieczyszczenie środowiska wynikające z wprowadzenia do powietrza, miódy łub gruntu albo nagromadzenie na powierzchni ziemi szkodliwych ^sUbstancp stałych, ciekłych lub gazowych ujemnie wpływa na zdrowie człowie-ka, przyrodę ożywioną. Sztuczne zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego następuje w wyniku nie zamierzoną, lecz systematyczną działalności człowie-jka, podającej na ciągłej emisji czynników degradujących środowisko, lub też jfjśst następstwem awarii będącej przyczyną nagłego uwolnienia zanieczyszczeń. Intensywny rozwój przemysłu i urbanizacja w drugiej połowie XX wieku llpowodowały, że zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego zmieniło swój ^zakres przestrzenny z lokalnego (np. występowanie smogu), poprzez regionał-|ny (np. zanieczyszczenie Renu, basenu Morza Śródziemnego lub Bałtyckiego £w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych), aż do globalnego (np. zakwaszenie środowiska, zanik warstwy ozonu w stratosferze lub zanieczyszczenie • oceanów). Dlatego też, wg ekspertów UNESCO, obecnie najgroźniejszymi czynnikami zanieczyszczającym są: dwutlenek i tlenek węgla, dwutlenek siarki i dwutlenek azotu, fosfor, rtęć i ołów, ropa naftowa, DDT i inne pestycydy. Jednocześnie wiele zagrożeń wynika ze skażenia najbliższego otoczenia człowieka, m.in. powietrza w pomieszczeniach zamkniętych (obecność dwutlenku i tlenku węgla, tlenków azotu, lotnych związków organicznych, radonu, dymu papierosowego oraz niedobór tlenu), wody pitnej i żywności.

Stan środowiska przyrodniczego w Polsce jest zróżnicowany. Istnieje dziewiętnaście (1995 rok) parków narodowych, wiele rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu. Jednocześnie wyróżnionych jest dwadzieścia siedem obszarów ekologicznego zagrożenia, m.in. GOP, Legnicko-Gfogowski Okręg Miedziowy, Zatoka Gdańska i Góry Izerskie, gdzie niektóre wskaźniki zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego przekraczają normy dopuszczalne dla żyda przyrody i zdrowia człowieka. Z pomiarów przeprowadzonych w latach 1990-1993 wynika, że wg obowiązujących norm dopuszczalnego stężenia zanieczyszczeń w atmosferze, niekorzystna sytuacja panowała na terenie ponad 10% jednostek administracyjnych kraju - najgorsza w miastach i przemysłowych okręgach województw: śląskiego, dolnośląskiego, małopolskiego i krakowskiego, przy czym najczęśdej

35