82316 skanuj0419

siębiorstwa to struktura produkcji, struktura rynków, struktura technologii oraz projektów badawczo-rozwojowych (B+R). Najważniejsze typy modeli portfelowych dotyczą wymienionych struktur. Mamy więc modele:

1)    portfela produkcji,

2)    portfela rynków,

3)    portfela technologii,

4)    portfela projektów badawczych.

Portfele (zestawy), czyli struktury zarówno produkcji oraz rynków zbytu, jak i technologii oraz badań, stanowią podstawowe składowe strategii konkurencji oraz strategii wzrostu i rozwoju firmy. Zatem określone portfele to określone strategie przedsiębiorstwa. Struktura produkcji przedsiębiorstwa, a więc wybór rodzajów produktów (lub/i usług), ich liczby (zakres działalności), skali produkcji poszczególnych rodzajów, stopnia specjalizacji oraz dywersyfikacji, określonych relacji i powiązań, ma w strategii wiodące znaczenie. Drugi podstawowy składnik strategii firmy to struktura geograficznych rynków zbytu: wybór konkretnych rynków odpowiednio powiązanych z zasobami, ich liczba (zakres), określenie udziałów w poszczególnych rynkach. Są to niezwykle istotne zmienne strategiczne przedsiębiorstwa. Bazę konkurencyjności przedsiębiorstwa stanowią technologie istniejące oraz przyszłe (projekty badawcze). Kluczowe kompetencje stanowiące podstawę konkurencyjności przedsiębiorstwa są definiowane właśnie jako zbiory technologii oraz umiejętności ich wykorzystania (por. punkt 5.4).

Poszczególne portfele są wzajemnie powiązane, ale w modelach port-fblio przyjmuje się, iż poszczególne struktury, a więc produkcji, rynków, technologii, projektów, stanowią wiodące zmienne strategiczne (strategie) w określonych typach przedsiębiorstw i buduje się modele monostruktu-ialne, a więc wymienione już modele portfela: produkcji, rynków, technologu, projektów badawczych.

W przedsiębiorstwach zdywersyfikowanych wiodącą strukturą (strategią) jest struktura produkcji. Określa ona liczbę i rodzaje wytwarzanych produktów, skalę ich produkcji, strukturę przychodów, stopień zróżnicowania. Dla przedsiębiorstw zdywersyfikowanych (głównie typu produkcyjnego) opracowano więc modele portfeli produkcji. Elementami tych portfeli są poszczególne produkty lub ich grupy czy też określone jednostki organizacyjne przedsiębiorstwa (jednostki strategiczne) wytwarzające określone grupy produktów. Portfel produktów charakteryzują: rodzaje i liczba produktów (struktura rodzajowa), faza w cyklu życia poszczególnych produktów, skala produkcji poszczególnych produktów (struktura przychodów), sposób i siła powiązań między poszczególnymi produktami (struktura powiązań). Mamy więc portfele o dużej oraz stosunkowo niewielkiej liczbie produktów, o względnie wyrównanym rozkładzie przychodów oraz rozkładach nierównomiernych, portfele o produktach powiązanych technologicznie lub/i marketingowo oraz finansowo (struktury o dywersyfikacji po-

137