82543 Scan0073 (11)

gólnych słuchaczy, udzielając im w miarę potrzeby dodatkowych wskazówek i wyjaśnień. Przysłuchując się dyskusji i przypatrując wykonywanym czynnościom wysuwa różne wątpliwości, zwraca uwagę na sprzeczności w rozumowaniu niektórych studentów, nie podaje jednak zespołom gotowych rozwiązań, ani też nie wpływa na ich decyzje. Jego rola w wytworzonej sytuacji problemowej polega więc na dyskretnym inspirowaniu działania poszczególnych grup studenckich.

Po upływie wyznaczonego czasu, gdy kierownicy zespołów studenckich zgłaszają ukończenie pracy, nauczyciel akademicki poleca zreferować wyniki rozwiązania problemu dydaktycznego. Rozwiązanie zagadnienia przedstawia w imieniu grupy studenckiej jeden ze słuchaczy wytypowany przez zespół lub wyznaczony przez prowadzącego zajęcia. Referujący nie musi ograniczać się do przedstawienia tego, co zostało uprzednio uzgodnione w grupie studenckiej, ale m-oże również wyrazić osobisty pogląd na temat wyników pracy.

Przedstawione sprawozdania z procesu rozwiązywania problemów filozoficznych stanowią podstawę do przeprowadzenia dyskusji międzygrupowej. W jej trakcie studenci konfrontują wyniki swoich rozwiązań. Podsumowując dyskusję nauczyciel akademicki wskazuje na trafne rozwiązania, prostuje ewentualne braki i nieścisłości oraz wyprowadza wnioski uogólniające, które studenci wpisują do swoich zeszytów. Do obowiązków prowadzącego zajęcia należy także ocena pracy studentów. Przed wystawieniem ocen wysłuchuje on — od czasu dc czasu — opinii niektórych studentów na temat pracy zarówno całych zespołów, jak i poszczególnych ich członków, Jednak ostateczna decyzja dotycząca konkretnej oceny w formie stopnia należy zawsze do nauczyciela akademickiego.

v Kierując się ujętym w ten sposób schematem, wielu nauczycieli akademickich starało się jednak tak organizować i prowadzić zajęcia seminaryjne z filozofii marksistowskiej, aby studenci biorący udział w grupowym rozwiązywaniu zagadnień dydaktycznych jak najczęściej mogli przechodzić przez kolejne omówione dalej fazy problemowej metody odkrywczej.

Postawienie grup studenckich przed określoną trudnością stanowiło początek danej sytuacji problemowej.

Jeżeli np. realizując temat ..Podstawowe prawa dialekty ki marksistowskiej” nauczyciel akademicki sam sformułował pewien problem (np. „Wyjaśnić istotę prawa ■jedności i walki przeciwieństw”), to zadaniem" grup studenckich w tej fazie sytuacji dydaktycznej było zrozumienie. na czym polega trudność wymagająca rozwiązania. Jednakże prowadzący zajęcia — w celu pełniejszego zaktywizowania studentów w procesie nauczania — uczenia się — często stwarzał na zajęciach seminaryjnych takie warunki, w których zespoły same, z własnej inicjatywy wysuwały trudności i formułowały odpowiednie problemy dydaktyczne. Oto niektóre z nich: „Dlaczego prawo jedności i walki przeciwieństw jest uznawane przez filozofię marksistowską za siłę napędową wszelkiego rozwoju?”, „Co to są sprzeczności wewnętrzne i sprzeczności zewnętrzne?”, „Na czym polegają sprzeczności ant agon istyczne i nieantagonistycz-ne?”

Druga faza sytuacji problemowej, obejmująca wysuwanie. uzasadnianie i wybór hipotez niezbędnych do rozwiązania zagadnienia, stanowiła doskonałą okazję do bardzo aktywnej, a nieraz twórczej, pracy wszystkich członków zespołu. Wysuwając różne hipotezy poszczególni studenci starali się rozwiązać trudności w myśli, „na próbę”, zanim przystąpili do właściwego rozwiązania. Wszelkie nasuwające się im pomysły rozwiązania były przez grupy od razu odrzucane, jeżeli nie mogły być uzasadnione na podstawie przyswojonych wiadomości i doświadczeń. Następnie dokonując myślowej eliminacji hipotez uznanych za błędne lub nie wystarczające do sensownego wyjaśnienia zależności między zajwiskami, grupy studenckie wybierały najbardziej uzasadnione przypuszczenie (przypuszczenia) w celu znalezienia właściwego rozwiązania problemu. W wyniku tak przeprowadzonej pracy jedna

141