83575 Obraz4 (10)

na zawiera węglowodory o maksimum 10 atomach węgla w cząsteczce i osiąga| liezbę oktanową powyżej 95 (p. 3.1.4-3). Obecnie znajduje się w ekaploa-j tacji lub w budowie ok. 20 instalacji przemysłowych do produkcji benzyny 1 z metanolu. Proces Mobil stwarza możliwość produkcji benzyny syntetycz-1 aej aa bazie węgla kamiennego i brunatnego oraz pozostałości naftowych.’] Dalsze badania nad przemianą metanolu wobec modyfikowanych kataliza-] torów zeolitowych doprowadziły do opracowania parametrów umożliwiających} przemianę metanolu'w olefiny o stałej masie cząsteczkowej - głównie ety-I lenu 1 propylenu. Otrzymywanie olefin z metanolu najlepiej przebiega na • zeolitach o małych średnicach porów. Do tego celu opracowano specjalny* katalizator zeołitowy (ZSM-J4) o wysokiej zawartości krzemionki, charak^l teryzejący się zmniejszonymi wymiarami porów - mają one średnicę do 0,45 nn, podczas gdy tradycyjny tSM-5 posiada otwory o środnicy 0,6 nm. j Mniejszy wymiar porów ogranicza powstawanie węglowodorów od c, wzwyż ij pozwala uzyskać wysoką selektywność tworzenia olefin c_a-C_a. Sumaryczna I wydajność olefin C,-C, dochodzi do 70%, w tym etylenu 33%, propylenu*31%'

£ butonów 6%. Obecnie firma BASF uruchamia w Łudwigshafen (Niemcy)' wytwórnię etylenu i propylenu z metanolu o zdolności produkcyjnej '400 tys* t/r. I ekonomicznego punktu widzenia wytwarzanie etylenu i propyle-_: nu z metanolu staje się konkurencyjne w porównaniu z klasyczną pirolizą*

■tuje elf równie* pozostałe, wymienione wcześniej oksygenaty. Dodaje ai je do benzyn w iloici 5-15% obj. (pojedynczo lub jako mieszaninę kilku 2 nieb). N tya oatatniai przypadku wyaagaM jeat jednak, aby całkowita zawartość tlenu wprowadzonej do benzyny w poataci oksygenatów nie przekraczała 3,7% *09.

M OSA i krajach Europy Zachodniej produkuje alf od niedawna komponent do benzyn bezołowiowych o nazwie o k t a ■ i * będący mieszanin alkoholi Cjj-C, (zawiera SOI wag. metanolu i 45% wag. alkoholi C,-C,'|i' Nieazankf oktamiz dodaje alg do benzyn w celu zmniejazenla ilości lub całkowitego wyeliminowania wprowadzanego do nich tetraetyloołowlu i zmniejazenla iiotfei zanieczyazczen w spalinach. Dodaje alf ją do benzyn w takiej ilości, aby w paliwie silnikowym znajdowało alg najwyżej 5% metanolu 1 3,5% wyższych alkoholi. Mieszankę oktamiz wytwarza'się z'gazu syntezowego metodę podobną do syntezy metanolu, przy czym wykorzystuje się specjalnie zmodyfikowany katalizator miedziowy. Reakcja przebiega w temp. 300°C, pod ciśnieniem 5-10 MPa•    ''

Metanol - oprócz tego, że stanowi wysokooktanowy komponent do sporządzania mieszanek paliwowych, jak też surowiec do produkcji wysokooktanowych dodatków - jeat również surowcem do syntezy benzyn o dobrej jakości. Amerykański koncern Mobil' Oil opracował technologię przemiany metanolu w benzynę o wysokiej liczbie oktanowej z użyciem bardzo aktywi nago i selektywnego katalizatora - zeolitu 1SM-S. Technologia ta została wdrożona w 1986 r. w Nowej Islandii, gdzie pracuje instalacja produkująca rocznie 0,6 min t benzyny silnikowej. Produkowana tam benzyols finową frakcji ropy naftowej. Głównymi zaletami pierwszego procesu w stosunku do drugiego jest wytęża sumaryczna wydajność etylenu i propylenu (65-70% w porównaniu z 45-50%) oraz niższa temperatura procesu (300-400°C zamiast 700-800°C).

nla metanolu

Pod koniec lat siedemdziesiątych w krajach wyaoko uprzemysłowionych rozpoczęto produkcję 'syntetycznego białka na bazia metanolu (metodą biochemiczną). Spośród surowców zawierających węgiel najbardziej efektywnym pod względem technicznym 1 ekonomicznym okazał się metanol, którym zastąpiono stosowane wcześniej węglowodany, a następnie węglowodory z ropy naftowej. Roztwór fermentacyjny składa się z wody,’ metanolu, soli amonowych, kwasu fosforowsgo, kwasu siarkowego, aoli potasu, magnezu i żelaza oraz bakterii i enzymów syntezujących białko. Udział metanolu w koszcie wytwarzania białka stanowi ok. 50% całkowitych kosztów produkcji. Zużycie metanolu wynosi 2,36 kg na 1 kg białka. Największy obecnie producent syntetycznego białka na bazie metanolu - brytyjska firma ICZ -wytwarza w zakładach w Billlngham produkt o nazwie "Pruteen" stosowany do celów paszowych. Zdolność produkcyjna instalacji wynosi 70 tys. t/r.

Metanol można ponadto wykorzystać do przerobu na syntetyczny ges ziemny i

4 CH,0H -* 3 CM* • CO, • Z H,0

lub na wodór o specjalnoj czystości (ew. na gaz redukujący o dużej zawartości wodoru). W temp. 250°C, pod ciśnieniem 1,5 MPa następuje katalityczny rozkład metanolu parą wodną:

CHjOH *    H₃0 -> CO, •    3 H, -

Produktem jest gaz zawierający 75% obj. H,, 23,5% obj. CO, i 1,5% CO* Po oddzieleniu CO, i CO otrzymuje aię gaz zawierający 99% w,. Dalsze oczyszczanie gazu przez zastosowania wielostopniowej absorpcji zanisczysz-czort umożliwia otrzymanie produktu o czystości 99,999% H_a. Natomiast gaz techniczny, bez końcowego doczyszczania, stanowi "gaz redukujący", który noże być wykorzystany w licznych procesach przemysłowych, n.Łn. do hy-drorafinacji produktów naftowych, do hydrokrakowania ciężkich frakcji olajowyoh .oraz do bezpośredniej redukcji rud w metalurgii - eliminując stosowanie koksu.

367