84654 P1520556

Współczulne, czyli adrenergiczne pobudzenie, dociera do narządów i naczyń krwionośnych obszaru klatki piersiowej bezpośrednio nerwami współczulny-mi odchodzącymi od pierwszych czterech zwojów podkręgowych odcinka piersiowego (rys. 1.11). Podobnie jak w jamie brzusznej, pobudzenie to dociera do neuronów i zwojów środściennych, by na ich zakończeniach spowodować wydzielanie noradrenaliny. Pobudzenie adrenergiczne działa stymuluj ąco na komórki układu bodźcotwórczego serca (str. 108), stąd nerwy współczulne docierające do serca są nerwami przyspieszającymi akcję serca. Pobudzenie układu współczulnego następuje u zwierzęcia będącego pod wpływem emocji, a więc strachu, przerażenia, mobilizacji do obrony, ucieczki. Skutkiem pobudzenia układu autonomicznego współczulnego jest mobilizacja do ucieczki bądź podjęcia walki, a więc: rozszerzenie źrenic, nastroszenie włosów, przyspieszenie akcji serca, wzmożenie oddechów, wzrost ciśnienia krwi, lepsze zaopatrzenie w krew narządów decydujących o przeżyciu, nr^ u zwierząt walczących lub ratujących się ucieczką — lepsze ukrwienie mięśni.

Głównym nerwem układu autonomicznego przy współczulnego na obszarze klatki piersiowej i jamy brzusznej jest nerw błędny (rys. 1.11). Jego neurony mieszczą się w mózgowiu. Zawiera on włókna czuciowe, wydzielnicze i ruchowe unerwiające płuca, serce, żołądek, wątrobę i jelita. Na jego zakończeniach wydzielana jest acetylocholina (pobudzenie cholinergiczne). Nerwem przywspółczulnym regulującym czynności narządów w obszarze jamy miednicznej (pęcherza moczowego, narządów rozrodczych, jelita grubego i odbytu) jest nerw miedniczny odchodzący od części krzyżowej rdzenia kręgowego. Nerwy przywspółczulne docierają do pojedynczych cholinergicznych neuronów tego układu lub do zwojów — skupisk — znajdujących się w narządach, np. w sercu, żołądku. Pobudzone neurony odpowiedniego narządu, wydzielając acetylocholinę na zakończeniach wypustek nerwowych, wywierają działanie regulacyjne. Funkcje układu autonomicznego przywspółczulnego są związane z relaksem, ze snem, zwolnieniem akcji serca, rozszerzeniem naczyń krwionośnych, z pobieraniem i trawieniem pokarmu (a więc także z wydzielaniem soków trawiennych), przyspieszeniem perystaltyki przewodu pokarmowego, ze zwiększonym ukrwieniem narządów uczestniczących w trawieniu, a także narządów rodnych.

1.4. Narządy zmysłów

1.4.1. Narząd wzroku

Narząd wzroku tworzą: gałka oczna z receptorami nerwowymi i zespołem neuronów. Część neuronów kieruje swe neuryty do mózgowia, tworząc nerw wzrokowy. Gałka oczna zapewnia warunki optyczne umożliwiające dotarcie promieni świetlnych do receptorów nerwowych i skupienie ich w pomniejszonym obrazie. Gałka oczna zbudowana jest z trzech warstw: zewnętrznej

31