85424 P1020661 (2)

206 MtrifMIttri***

M*\tv d/iaLtm.t do icj    łub    c Iwnikłrru iw*

turv uisu.

Wtrhi i t\c h nuuiMtH głv**i, żr iwKi jc**/t w nirnjirnd/rni potom-lamie potviiuił rozległe pwd diw*diK'/cnw itwlowiikn okrrś-hmr) jakoM i. nie gorszego niż to, klńryin rinA H§ fflfflfflH światowa populacja. VVrvło lo luiwrt do retoryki administracji państwowej i znalazło *tę %v ofic j«ilnir usankcjonowanej definicji Brundtlan-da, określając ej zrównoważony ro/woj jako „rozwój* który zaspokaja wsfiółc /rsnc potrzeby bez ograniczania zdolnośc i przyszłych pokoleń do /as|H)kajania własnych potrzeb” (zob. rozdział 7 poniżej), lego rnd/aju [Klęcia istniały juz wcześniej, na przykład w idei, że rolnicy powinni gospodarować swoją ziemią dla przyszłych pokoleń. fednak obecne czasy wyróżnia to, że dość powszechnie uznaje się, iż przeszłe pokolenia na całym śwttcie mają prawo do dziedziczenia określonej „przyrody”. A jest to przyroda, która obejmuje nie tylko powierzchnię Ziemi, ale też określony stan warstwy ozonowej. Ib. że w tej warstwie mogą być dziury, jest oczywiście rzeczą, której nikt nie może zaobserwować i która bierze się z najbardziej tajemnej wiedzy naukowej. Ponadto zaspokojenie interesów przyszłych pokoleń („naszych dzieci i ich dzieci”) prawie na pewno naruszy interesy znacznej części obecnych mieszkańców Ziemi.

Również w zgodzie z tym poczuciem długotrwałego czasu nie tylko zwierzęta, ale i inne składniki przyrody, takie jak lasy deszczowe uważa się za objęte tymi rozległymi prawami - w oczach niektórych takimi samymi jak w przypadku człowieka (Benton 1993; Porritt 1984: 208). Przyrodę zaczęto poniekąd postrzegać nie jak przedmiot, lecz jak podmiot. Przybrało to skrajną postać w hipotezie gai (zob. Lovełock 1988). Mówi ona, że całość materii ożywionej na Ziemi należy pojmować jako jeden żyjący byt, swoisty podmiot lub superorganizm. Twierdzi się, że życie na naszej planecie jest koordynowane, tak aby była ona mieszkalna, przez życiową całość, którą Lovelock za grecką boginią ziemi nazywa gają. Na przykład zawartość dwutlenku węgla w atmosferze wpływa na temperaturę na ziemi. Ten pogląd podkreśla, że samo życie w szczególny sposób oblewa wszelkie zjawiska i że planeta ma swego rodzaju globalny cel, który powinno się „czcić”.

Te różne koncepcje wymagają więc powzięcia bardzo dalekosiężnej perspektywy, która wykracza poza okres życia wszystkich dziś żyjących. Interesy przyszłych pokoleń rozpatruje się po części pod wpływem New Age i zielonych filozofii. Jest to nowość. W kia-

m/nyra Mudium Hourdtru (1990} K*iłi>k*w pr/#|,mup} fiewną IPHn św t«u lotność rytmów pr/it*tf|y Jr*t I jrdiutk wynik 11 Ir orientacji na niemal mewyobi azalną prm/kttt, 11H go hory/on tu czasowego i |JMB||B |hhMiIiim B    c/j*u

Chociaż KabyUiwir przejawiają uzależnienie B juaukI, i v>iuitt |9pt9f|i / nią. mają nons/alaiw NB obojętny tiimturk |^BH Jest to nader odległe od HHH Sm HBHH gdzie występuje rosnąca refleksyjna świadomość SSR^Bj^B cji między ludźmi, zwierzętami i rrs/tą j przymdy" laka SBjHj na świadomość utrzymuje, ze po pierwsze, ludzie me H B B prostu wyżsi od innych elementów ^przyrody*; po dłubię, SEH %/4/c gólny sposób odpowiedzialni za zapewnienie przetrwania mr tylko siebie, ale i wielu innych gatunków; po trzecie, istnieje i powinien istnieć długotrwały' historyczny związek między lud/im § mmodą. wreszcie, po czwarte, to, jak ten związek się ro/winie w pi zwłok i, będzie można ocenić dopiero po widu pokoleniach, gdv na przykład będzie wiadomo, jakie skutki wywciłała dziura ozonowa (zol). Yearley 1991). Tak więc zgodnie z tym pojęciem czasu długotrwałego związek ludzi z przyrodą jest bardzo dalekosiężny i rwolucyj* ny. Sięga wstecz poza bezpośrednią historię człowieka * I przód w nieokreśloną przyszłość.

W niektórych sformułowaniach koncepcja ta mr/yrmwała leż, że kobiety są bardziej zdolne do wykształcenia takiego poczucia czasu długotrwałego. Jest tak po części dlatego, że kobiety, ogólnie biorąc, musiały ukształtować sobie czasy-cicnie, czasy, które iozwi-jają się w cieniu czasu zegarowego, ale dają się do pewnego stopnia odróżnić odeń (Adam 1990: 94). Istotnie, Davies (1990) pokazuje, że czas opiekunki niepełnosprawnych jest w wysokim stopniu otwarty i znajduje się poza skomercjalizowanym czasem zegarowym oraz że w mniejszym stopniu dotyczy to czasu mężczyzn, Kobiety jako opiekunki nie tylko są w czasie, ale też mają dawać czas (Adam 1990: 99). Uważa się też, że / racji roli kobiet w „naturalnych” działaniach rodzenia i wychowywania dzieci, jest bardziej prawdopodobne, że to one rozwiną żywotne alternatywy do czasu zegarowego. Ostatecznie czas zegarowy opiera się na niezmiennym powtarzaniu i doskonałej powtarzalności. Adam jednak pisze:

Jako taki ewidentnie nie zgadza się on z rytmami naszego ciała i „naturalnego” środowiska, w którym odmiany i zasada czasowośd są źródłem kreatywności i ewolucji. (J995b: 52)