87338 skanuj0016

83

Natomiast wynikający z niego cel operacyjny może mieć następującą postać: „Przy pomocy mikroskopu optycznego o 40-krotnym powiększeniu uczeń potrafi rozpoznać tkankę skórną wskazując w ciągu 5 minut na co najmniej trzy jej elementy składowe”.

W tak sformułowanym celu operacyjnym występują trzy istotne elementy:

-    rodzaj czynności (umiejętności), którą ma opanować uczeń;

-    warunki wykonania tej czynności (umiejętności);

-    wymagania stawiane uczniowi (w tym przypadku wskazanie w ciągu 5 minut co najmniej trzech elementów składowych tkanki skórnej).

Na ogół w operacjonalizacji celów kształcenia nie praktykuje się aż takiej szczegółowości.

Większość celów operacyjnych rozpoczyna się od sformułowania: „Uczeń potrafi „Uczeń umie ...,” itp.

Dokonując operacjonalizacji celów ogólnych należy zachować umiar w uszcze-góławianiu oraz otwartość zbioru celów operacyjnych. Żaden zbiór celów operacyjnych nigdy nie powinien być traktowany jako ostateczny¹.

3.5. Taksonomiczne ujęcie celów kształcenia

Cele kształcenia mogą być wyrażane w trojaki sposób. Najbardziej tradycyjnym sposobem jest charakterystyka jednego lub kilku celów bez stosowania jakiejkolwiek klasyfikacji. Drugi sposób polega na klasyfikacji o charakterze opisowym, która obejmuje zestawienie celów ułatwiające orientację w tym, do czego ma zmierzać dana działalność dydaktyczna, lecz nie stanowi wystarczającego układu odniesienia do mierzenia jej wyników. Natomiast trzeci sposób, który - podobnie, jak operacjonalizacja służy konkretyzacji celów kształcenia - sprowadza się do ich przedstawiania w postaci odpowiednich taksonomii².

Termin „taksonomia” przeniesiony został do języka edukacji z przyrodoznawstwa, gdzie oznaczał naukę o klasyfikacji gatunków zwierzęcych i roślinnych. Etymologicznie pochodzi z języka greckiego od słów t a k s i s - układ, porządek oraz n o m o s - prawo³.

W teorii kształcenia, czyli w dydaktyce, taksonomia oznacza hierarchiczny układ celów kształcenia, czyli uporządkowanie ich według stopnia ważności - od celów mniej ważnych do celów o najwyższej randze. Taksonomiczne ujęcie celów kształcenia służy:

-    ułatwieniu pogrupowania celów,

-    ujawnieniu ewentualnych niedostatków w ich doborze i sformułowaniu,

-    pomocy w definiowaniu czynności uczniów objętych tymi celami,

1

   Ibidem, s. 83-84.

2

   W. Okoń, Wprowadzenie..., op. cit., s. 82.

3

   J. Półturzycki, Dydaktyka dla..., op. cit., s. 51.