88667 sryle w arch(6

286 Zamki i pałace

ZAMEK I PAŁAC

Wiedeń, Górny Belweder, 1720-1723, L. von Hildebrandt.

PALATIUM CESARSKIE („PFALZ”)

Od czasów merowińskich ośrodkami władzy w państwie Franków i na obszarze jego kontynuacji na wschodzie są rezydencjonalno-obronne zespoły palatialne („Pfalze”), rozproszone po całym terenie państwa. Są one kolejno objeżdżane przez monarchę i jego dwór. Itinerarium (dziennik podróży) Henryka II, 1002-1024, wymienia 200 takich objazdów. Funkcje tego rodzaju ośrodka w czasie pobytu władcy i podczas jego nieobecności są wielorakie:

-    przyjmowanie i kwaterowanie dworu

-    zarządzanie daną prowincją cesarstwa

-    sprawowanie sądów w zakresie jurysdykcji monarszej

-    służenie jako miejsce posiedzeń władz państwowych i synodalnych, spełniających zadania legislacyjne.

Artystyczna forma palatium ma istotne znaczenie w legitymizacji władzy cesarskiej. Używane są w tym celu elementy ówczesnej architektury sakralnej.

Dopiero w 2 poł. XIII w. władcy budują własne rezydencje jako swe stałe siedziby. Sąsiednie miasta wykupują opuszczone pałace i przekształcają je na budynki administracyjne. Aula regia staje się wzorcem dla licznych ratuszy i budowli targowych (por. Gelnhausen, 355*).

ZAMEK

Już Merowingowie nadają w lenno swym wasalom ziemie i ustanawiają prawo wznoszenia na nich warownych siedzib.

Po śmierci Karola Wielkiego w 814 władza królewska słabnie, a rośnie władza lennych panów. Wkrótce lenno stanie się dziedziczne i coraz bardziej niezależne od nominacji królewskiej.