88960 Scan080220080229 28

TRANSPLANTACJE SZPIKU KOSTNEGO czyli

PRZESZCZEPIANIE MACIERZYSTYCH KOMÓREK HEMATOPOETYCZNYCH

Część 1. Istota transplantacji komórek hematopoetycznych Część 2. Poszukiwanie dawców szpiku

Cześć 1. Istota transplantacji komórek hematopoetycznych Sytuacja ogólna

Katedra i Klinika Pediatrii Hematologii i Onkologii Akademii Medycznej w Bydgoszczy jest w województwie kujawsko-pomorskim jedynym ośrodkiem kompleksowo diagnozującym i leczącym dzieci i młodzież z chorobą nowotworową. W wyniku wieloletnich starań, w grudniu 2001 roku przenieśliśmy się domowego budynku, w którym zlokalizowane są kliniki leczące dzieci i młodzież do 20 roku życia. Jest to jedyny ośrodek w województwie zapewniający świadczenia medyczne z dziedziny pediatrii na poziomie III stopnia referencyjności.

Pomimo tego, że wyniki leczenia choroby nowotworowej u większości naszych małych pacjentów są coraz lepsze, u części z nich notujemy niepowodzenia. Dla niektórych dzieci jedynym ratunkiem jest przeszczep szpiku. W chwili obecnej przeszczepianie komórek krwiotwórczych jest rutynowym postępowaniem w leczeniu pacjentów ze schorzeniami nowotworowymi, metabolicznymi, układu krwiotwórczego, odpornościowego i innych.

Co to jest transplantacja szpiku kostnego

Transplantacja szpiku kostnego (TSK), a właściwie przeszczepienie macierzystych komórek hematopoetycznych od osoby zdrowej osobie chorej może uratować życie chon/m na białaczkę oraz inne choroby układu krwiotwórczego. Szpik można przeszczepić pod warunkiem identyczności antygenów zgodności tkankowej tj. HLA dawcy i biorcy.

TSK to aktualnie najnowocześniejsza i najbardziej skuteczna metoda w terapii różnych chorób. TSK to przeszczepienie całości układu hematopoetycznego. Oznacza to, że po przeszczepie u biorcy szpiku dud lodzi do „wymiany" wszystkich leukocytów, erytrocytów i płytek krwi wraz z ich prekursorami. Zjawisko to daje możliwości leczenia nie tylko chorób nowotworowych, ale również szeregu chorób, pozornie nie mających żadnego związku ze szpikiem kostnym. Lista chorób, które mogą być wyleczone dzięki transplantacji komórek hematopoetycznych aktualnie obejmuje: białaczki, niektóre inne schorzenia nowotworowe, metaboliczne (np. dotyczące leukocytów - adrenoleukodystrofia, choroba Krabbego i inne), choroby układu krwiotwórczego (niedokrwistości aplastyczne, wrodzone ciężkie niedokrwistości hemolityczne, takie jak talasemia), niedobory odpornościowe, niektóre choroby autoimmunizacyjne i inne.

Na transplantację komórek hematopoetycznych składają się dwa odrębne procesy. Pierwszy to podanie pacjentowi wysokodawkowanej chemioterapii lub radioterapii (tzw. megachemioterapia lub napromienienie .całego organizmu), która powoduje zniszczenie wszystkich komórek, mających wysoki potencjał proliferacyjny. Takimi komórkami są komórki niektórych chorób nowotworowych (np. białaczek), ale także prawidłowe komórki ustroju np. komórki hematopoetyczne, nabłonek przewodu pokarmowego i komórki rozrodcze. Drugi proces to przeszczepienie komórek hematopoetycznych, które albo jest postępowaniem ratującym szpik kostny, ulegającym po megachemioterapii nieodwracalnemu zniszczeniu; albo jest elementem zastępującym niewydolny (np. w anemii aplastycznej) lub wadliwie działający element układu hematopoetycznego (np. defekt odporności, talasemia, leukodystrofia).

Transplantacja szpiku kostnego obejmuje przeszczepy autologiczne, allogeniczne od dawcy zgodnego w układzie HLA (rodzinnego 4ub niespokrewnionego) oraz allogfeniczne od

i