dnus, należeli do stronnictwa Cezara. Decimus Juniuaz Brutus był jedtym i bliższych współpracowników dyktatora, zwycięzcą w wojnie przeciw Masują został wyznaczony w testamencie dyktatora drugim po Oktawianie jego wpadko, hienią. Marek Juniusz Brutus początkowo walczył po stronie Pompęfusta, i* łatwo uzyskał przebaczenie dyktatora dzięki wpływom swąj matki Serwilli, fcj{. sko związanej z Cezarem. Otrzymał mąjątki i wysokie godności (w 44 r. ty pretorem). Należący do spisku dawni stronnicy Cezara postawili wyiej intern swej warstwy, nobilitas, niż swoje osobiste korzyści. Cezar pozbawił nobikt monopolu władzy, jawnie lekcewaiył tradycje republikańskie; zwolennicy stan-go ustroju nie mogli się z tym pogodzić.
Cezar padł pod ciosami sztyletów w Kurii Pompąjusza w dniu Idów Marcowych (15 marca 44 r. p.n.&). Jego zabójcy mieli złudzenia, Ze przywrócili republikę. W rzeczywistości śmierć Cesara otworzyła długi okres zaciekłych wtyn domowych, które zakończyły się przyjęciem ustnyu cesarstwa, zmodyfikowanej kontynuacji cesaiyzmu.
______1. Przemiany obyczajów
Już w okresie wielkich podbojów zachwiane zostały zasady morts maiorum i zmieniły się obycząje Rzymian. W okresie schyłku republiki podważono stare ideały i gruntownie zmodyfikowano sposób myślenia. Nąjmocnięj przeobraziło się życie arystokracji senatorskiej. Surowe ideały przodków zostały zastąpione przez styl życia bardzo swobodny, afirmujący dążenie do maksimum wygód i rozkoszy. Gwałtowna żądza zdobycia pieniędzy, luksusowe urządzanie licznych mąjątków, wyszukiwanie nąjbardziej wyrafinowanych przyjemności - to wszystko musiało zachwiać podstawami starej rzymakiąj moralności. W życiu arystokracji można zaobserwować głęboki rozkład rodziny i małżeństwa. Rozwody stały się zjawiskiem bardzo pospolitym, a przyczyną ich była często zdrada małżeńska. Pompąjusz i Cezar żenili się trzykrotnie, Sulla cztery razy, Antoniusz pięciokrotnie. Małżeństwo było obiektem przetargów politycznych, zmieniano żony w zależności od układu wewnątrz rządzącej grupy (factio). Cezar umocnił swdj uldad z Pompejuszem przez wydanie za niego swej jedynej córki, Julii. Sam ożenił się w 59 r. p.n.e. z Kalpumią, aby pozyskać sobie jąj ojca wybranego na konsula 58 r. Po śmierci Julii Pompąjusz zawarł małżeństwo z Kornelią, córką zdeklarowanego optymaty Metellusa Scypiona, co oznaczało zmianę orientacji politycznej.
Coraz części ęj zdarzały się głośne skandale, będące świadectwem jawnego lekceważenia nawet pozorów dawnej religijności. W 62 r. stronnik Cezara, późniejszy słynny trybun ludowy, Publiuaz Klodiusz, zakradł się w przebraniu kobiecym do domu Cezara, który już wówczas pełnił funkcję pontifex maximus. Odbywały się tam ceremonie ku czci bogini Bona Dea, dostępne tylko dla kobiet. Przewodniczyła im żona nąjwyższago kapłana, Pompeja. Ona to była celem pojawienia się Klodiusza w czasie tych kobiecych uroczystości; został on jednak zdemaskowany i oskarżony o świętokradztwo. Trybunał sądowy przekupiony
487