89739 stylistyka0002

SZTUKA PISANIA ■ OPISYWANIE Projekt 31.

B. ĆWICZENIE REDAKCYJNE — TRANSFORMACYJNE

Dla ułatwienia ćwiczenia trzeba najpierw ustalić od końca szczegóły opisywać nego pejzażu: morze, pola, zbocza wzgórz, dom, zabudowania, jezioro, wzgórza, las, dolina, łąka ze strumykiem i zagajnikiem brzozowym, ogród i na wzniesieniu sady z ukrytym wśród nich dworkiem, w końcu facjatka Ani. Obserwator z tęgi „odwróconego” opisu powinien się znajdować w ruchu, w czasie jazdy na Zieloni Wzgórze. Ania patrzy z góry w dół, ku morzu. Odwracając porządek prezentowy nia elementów pejzażu trzeba brać pod uwagę fakt, że obserwator ma pokonaj wzniesienia i dolinę, ale zawsze ku najwyższemu wzgórzu. Znad morza nie można by ogarnąć całości, dlatego trzeba obserwatora wyprawić w drogę, no i tylko w t* kiej sytuacji możliwe jest zachowanie zbliżenia wiśni pod oknem Ani.

Ćwiczenie wymaga solidnej uwagi. Jego rezultaty powinny być oceniane n|

stopnie.    _t

Tylko specjalnie zainteresowanym proponuję natomiast (z mysią o nich w ZJ szycie ucznia zamieszczam obraz) budowanie kolejnego, samodzielnego oplH pejzażu, by uniknąć znużenia uczniów tematem. Nie kształcimy bowiem etatowy® producentów opisów, lecz uelastyczniamy język dzieci. Przypominam, że spośrój wielu projektów nauczyciel wybiera dla swoich uczniów te, które im właśnie mo® przynieść pożytek.

OPISYWANIE

Projekt 31.

Celem ćwiczenia jest zredagowanie przez uczniów opisu sytuacji Punkt wyjścia stanowi fragment powieści Woroszylskiego pt. Cyryl gdzie jes teś? Ćwiczenie nadaje się dla klasy VI.

A. KOMENTARZ DO LEKTURY

Fragment powieści zatytułowany „Lutek-cały-świat-na- mojej-głowie” podnosi tękę jest opisem sytuacji formą wypowiedzi, w przeciwieństwie do opisu statycznego rejestrującą ruch i wiele równocześnie zachodzących zdarzeń, z których pdne nie rozwija się w ciąg przyczyn i skutków, więc nie tworzy akcji charakterys-^!v /nej dla opowiadania. W opisie sytuacji nie odnotowuje się bowiem następstwa tfu ani zależności przyczynowo-skutkowej faktów. Mamy w nim do czynienia iaMjy z czasem zatrzymanym.

E. TRANSFORMACJA TEKSTU-WZORU

Uwolnijmy tym razem dzieci od specjalnie wyodrębnionych <wi< ;nń ;umiiiy< ? ■feh. Na to co we wzorze stanowi szkielet kompozycyjny, waka/u    =

■eze mnie ćwiczenie transformacyjne. Zwiążemy je z tematom Dy rygom i ■ino-frazeologicznym przygotowaniem do wykonania ćwiczenia niech będzie /bu f^wan'^e słownika nazw instrumentów oraz słownika czasowników nazywających P^u °sy uzyskiwania i wydawania dźwięków przez te instrumenty. Na kolejne zapnie złoży się wypełnienie ćwiczenia transformacyjnego w trakcie systematyczne-k* porównywania z układem wypowiedzi w tekście Woroszylskiego (są one oonu-$#owane).    ^K

I identyczne ćwiczenia transformujące tekst można skupić wokół tematów: „Ka-l^{mn statku w} czasie sztormu ”, „Mała dziewczynka, która może kupić tylko jedną ■Mą rzecz w wielkim sklepie z zabawkami ”, „Na wystawie kwiatów”, „Na placu My owym itp, W zależności od tematu uruchamiamy specjalnie nas interesujące ■ danym momencie zasoby leksykalne.

Utrzymanie „czystej formy" przy redagowaniu opisu sytuacji zwykle nastręcza Hhun kłopoty, inteż trzeba tu wiały ćwiczeń, Takie, jak oferowano wyżej, sprawia ■m pnyjimnośó, bs jusl iwlpins i ^bawą. g Partam. Pozwala