stylistyka0001

124 SZTUKA PISANIA

OPISYWANIE

Projekt 29.

I    WARIANT

Zadanie nadaje się dla klasy VI. Materiału do ćwiczenia redakcyjnego do-tarczają w nim dwa opisy z elementami charakterystyki postaci. Ich bohaterką -każdym razem jest Ania z Zielonego Wzgórza. Ćwiczenie polega na grze faktam i opiniami. Zredagować trzeba rozmowę, w której biorą udział obserwatorzy ży< liwi i nieżyczliwi oraz osoby, które Ani jeszcze nie widziały. To dla tych ostatni'' inni tworzą portret bohaterki.

Ćwiczenie pokazuje, że każdy widzi nieco inaczej, a te same fakty mon być różnie komentowane. Wypowiedź mówi zaś nie tylko o opisywanym lecz także o opisującym.

Pracę trzeba zacząć od uważnej lektury, a potem wynotować na tablicy z ul fragmentów fakty — szczegóły wyglądu. Jednym z elementów ćwiczenia anality nego może być przy tym nanoszenie kolorów na malowankę, ściśle według inf-macji z tekstów opisujących Anię. Tymi faktami operować muszą następnie boli* terowie tworzonej rozmowy, nacechowując je pozytywnie, życzliwie lub negaly nie, złośliwie. Kto dobrze pamięta tekst powieści, będzie wiedział, że rude wl-można nazwać „tycjanowskimi” lub „marchewkowatymi”. Niby to samo, a jedn nie całkiem. Wśród koleżanek Ani jedna ciągle będzie w niej widziała tylko dżin czynkę z Domu Sierot, o której nikt nic nie wie, i która ma paskudne włosy.

Początek ćwiczenia dobrze jest zrobić na próbę ustnie, wspólnie z całą kin*

Prace „okołoredakcyjne” mogą następnie dotyczyć ustalania różnic mlęJ językiem mówionym i pisanym, i ujednolicania z tej perspektywy zbudowany przez dzieci dialogów.

II    WARIANT

Przygotowany materiał można wykorzystać w klasie V, konstruując, r czenie w opisywaniu postaci, takie jak w projekcie 24.

OPISYWANIE

Projekt 30.

Ćwiczenie przeznaczone jest dla klasy VI. Niektórzy mogą je oczywiście robić już w V klasie. Zadanie nie jest specjalnie trudne pod warunkiem, że ostanie poprzedzone uważną analizą tekstu wyjściowego. Cały materiał obserwacyjny pozostaje taki sam. Zmienia się natomiast punkt widzenia, perspektywa i trzeba bardzo pilnować spójności logicznej oraz stylistycznej nowego opisu.

A. KOMENTARZ DO LEKTURY

Jest to fragment Ani z Zielonego Wzgórza (wyd. Warszawa 1993, s. 35-36). Wstęp określa punkt widzenia i czas obserwacji (widok z mojego okna) oraz -ustrój obserwatorki. Wprawdzie do czynienia mamy z narracją trzecioosobową, hcz to sposób widzenia Ani — bohaterki jest tu demonstrowany. Zrezygnowałam zamknięcia tekstu odpowiadającym wstępowi finałem. Sądzę bowiem, że po -r/eanalizowaniu opisu uczniowie sami powinni ustalić, jaki może być sposób łączenia go w dalszy tekst o dziejach Ani. Jest to opis poranka, gdy Ania jns/r /n lir? wie, czy zostanie na Zielonym Wzgórzu. Musi się kończyć •.fnrmulnwMnmm iRgnienia, by się tam zainstalować. Najpierw własno pr/ypus/r /«uia nr zniów, i potem mogą zajrzeć do powieści. Cytowanie tutaj togo /okoni . onin pani) ..pis., oj przeszkadzałoby nieco w konstrukcji ćwle/onh io.iok< vj»omj«■

Analiza tekstu powinna przynieść spostrze/onia, a? ohsorwai ja m?pm ?yna od tego co na poziomie oczu i blisko, potem ogarnia to ■iządkowana jest w pionie także, w końcu najdalej otwiera poispi-ktywp m.-r -n Jest to opis, który zwraca uwagę na bogactwo i obfitość kolorów, i Ich odcieni i/ywołuje na przykład różne tonacje zieleni. Inna jest ona przecież na łąkach, uin na brzozach,jeszcze inna na sosnach czy na polach. Są też różne odcienie foli, skoro wspomina się kwitnące sady i pnie brzóz. Przy tym żółcień mleczów, •lot bzów, szarość domu w oddali i szafir morza. Wszystko przesycone światłem, łączony jest w to zapach i poprzez wzmiankę o strumyku także dźwięk. Delikat-wietrzyk musi dawać element ruchu. W opisie zwraca się uwagę na ukształtowanie terenu i jego różnorodność, wspominane są kształty. Tak może wyglądać Arndta, której bohaterka pragnie.