0000001 19

Ryc. 31. Ćwiczenie czynne z oporem mięśni zginających staw kolanowy, prowadzone ręką terapeuty.

Ostatni etap wzmacniania mięśni stanowią ćwiczenia czynne z oporem (ryc. 31). polegające na pokonywaniu siły zewnętrznej, przeciwdziałającej wykonywanemu ruchowi. Bardzo pomocne są też tak zwane ćwiczenia izomctrycz-ne, polegające na czynnym napinaniu mięśni bez zmiany długości ich włókien; mięsień intensywnie pracuje, ale nie powoduje ruchu w stawie. Ćwiczenia te wykonuje się do momentu uzyskania symetrycznej siły, masy i wytrzymałości mięśni w stosunku do zdrowej kończyny.

W przypadku złamania w obrębie kończyny górnej konieczne jest szybkie przywrócenie jej naturalnej funkcji użytkowej. Dlatego to w programie usprawniania podstawową rolę odgrywa terapia zajęciowa (ergoterapia), w której ćwiczenia polegają na wykonywaniu prostych prac fizycznych.

Naczelnym celem usprawniania kończyny dolnej jest przywrócenie jej funkcji lokomocyjnej. Dlatego to najważniejsza dla jej usprawniania jest nauka chodzenia.

W pierwszym okresie po zdjęciu opatrunku gipsowego pacjent chodzi o kulach. W miarę utrwalania się zrostu podejmuje on stopniowo zwiększające się obciążenie usprawnianej nogi. Zanim zezwoli się na chodzenie, omawia się i analizuje z pacjentem wszystkie elementy chodu — w tym naukę samokontroli podczas ćwiczeń przed lustrem (ryc. 59).

Następnym etapem jest chodzenie o jednej kuli. trzymanej w ręce przeciwnej do usprawnianej nogi (ryc. 61).    ---

Wraz z rozpoczęciem pełnego obciążania usprawnianej nogi podejmuje się ćwiczenia równoważne, które mają szczególne znaczenie w przywróceniu prawidłowej stabilności stawów (ryc. 32).    _

USPRAWNIANIE PO ZŁAMANIACH LECZONYCH OPERACYJNIE

Operacyjne leczenie złamań polega na nastawieniu odłamów kostnych i ich zespoleniu za pomocą drutów, śrub, gwoździ, płytek oraz różnego rodzaju prętów. Operacyjne sposoby leczenia złamań umożliwiają często leczenie bez dodatkowych opatrunków gipsowych. Jeśli jednak zespolenie nie jest mechanicznie zbyt wytrzymałe, to konieczny jest opatrunek gipsowy'. Dlatego program usprawniania jest taki jak przy leczeniu zachowawczym.

USPRAWNIANIE PO ZŁAMANIACH LECZONYCH ZESPOLENIAMI STABILNYMI WEWNĘTRZNYMI

Usprawnianie w fazie wstępnej wymaga specjalistycznego sprzętu ortopedycznego i dlatego odbywa się na oddziale ortopedycznym. W czasie pierwszych 7—14 dni po zabiegu operacyjnym (okres gojenia się rany skórnej) kończyna unieruchomiona jest na specjalnej szynie ortopedycznej, a pacjent przebywa w łóżku. Program usprawniania jest taki sam jak w pierwszym okresie leczenia nieoperacyjnego (wyciągi ortopedyczne) — patrz s. 34.

W okresie od 7 do 21 dnia po operacji kończyna unieruchomiona jest na szynie przez większą część dnia. Program usprawniania wzbogaca się jednak o ćwiczenia czynne w odciążeniu stawów operowanej kończyny (ryc. 33). Celem ich jest utrzymanie pełnego zakresu ruchu w stawach. Oczywiście ćwiczenia te odbywają się w łóżku.

Od 21 dnia po operacji w celu przywrócenia siły mięśni operowanej kończyny podejmuje się ćwiczenia czynne i czynne z oporem w takich ustawieniach kończyny, aby nie osłabiać zrostu (ryc. 34). Zasada ta obowiązuje od 6 do

39