Aronson10

inm*E€K

kr> minować członków gnip mniejszościowych w sposób mniej oczywfa Opisany tu rodzaj subtelnego rasizmu odpowiada dokładnie tema. co wyty| David Frey i Samuel Gaertner obserwując zachowanie białych, którzy rmch sposobność udzielenia pomocy Murzynowi. W swoim badaniu^t: stwierdzili r% te biali badani byli równie chętni do przyjścia z pomocą czarnemu tfudcuowi. jak i białemu studentowi, lecz tylko wtedy, gdy wykazał on wystarcz^ pracowitość. Kiedy jednak wytworzono w nich przekonanie, te student ów * pracował dostatecznie ciężko nad wyznaczonym mu zadaniem, badani aęicńj odrzucali prośbę o pomoc czarnego studenta niź białego studenta. Wyafci _(f sugerują, że subtelny rasizm ujawnia się zwykle wtedy, gdy motia bt_Uo dokonać jego racjonalizacji: byłoby trudno uzasadniać odmowę przyjkń z pomocą osobie należącej do mniejszości, gdy jej potrzeba pomocy wynik* z okoliczności niezależnych od niej. i nie mieć poczucia, że jest się człowiekiem nietolerancYjn> m. Gdy jednak odmów icnie pomocy wydaje się bardziej uzasadnione - na przykład gdy osoba prosząca o pomoc jest Jerowi" - ludzie mg nadal zachowywać się w sposób uprzedzony, jednocześnie chroniąc obraz siebie samych jako osób pozbawionych uprzedzeń.

W podobnym eksperymencie Patricia Devine *' wykazała, źe wszyscy jesteśmy świadomi powszechnie przyjmowanych stereotypów dotyczących mniejszości. Kiedy ludzie mający uprzedzenia napotykają osobę należącą di mniejszości, wówczas rozpowszechnione stereotypy przychodzą im na myj i w pewnej mierze wpływają na ich sposób odnoszenia się do tej osoby. Dcmk stwierdziła, że w zwykłych okolicznościach ci z nas, którzy są stosunkowo nie uprzedzeni, potrafią utrzymywać świadomą czujność, powstrzymają it stereotypy przed wśliznięciem się do umysłu i wywieraniem wpływu na nasze przekonania i zachowanie. Jednakże stwierdziła ona także, iż w niezwykłych okolicznościach (w których świadoma kontrola jest zredukowana do minimum) nawet ci z nas. którzy są stosunkowo meuprzedzeni. popadają w ..automatyczne uprzedzenie" (aiaoma/ic prejudice) i dochodzi do tego. że myślą lub zachowują aę zgodnie z rozpowszechnionym stereotypem.

Subtelny seksizm a socjalizacja ról związanych z płcią

Subtelne formy uprzedzeń są także skierowane przeciw kobietom. D*ł i Sandra Bemowie⁴⁴ wyminęli sugestię, że uprzedzenie istniejące w sann społeczeństwie w stosunku do kobiet jest przykładem nieświadomej Hfotojfi - tj zbioru przekonań, które akceptujemy implicite, nie uświadamiając nt sobie, ponieważ nie możemy lobie nawet wyobrazić alternatywnej koncepcji świata W naszej kulturze na przykład jesteśmy wychowani w laki sposób, k 2% me potrafimy tobie nawet wyobrazić następującej sytuacji: kobieta wychoda

Ano i domu. by pracować jako strażnik l«b kierowca ciężarówki, podczas gdy jij mai zostaje w domu. ceruje skarpetki, odkurza podłogi i zajmuje wę j/icćtni Gdybyśmy posłyszeli o czymś takim, doszlibyśmy do wniosku, że i mętem tym coś jest nie w porządku. Dlaczego? Ponieważ takiego podziału związków nie uważa się w naszym społeczeństwie za realną możliwość, prfobme jak ryba nie zdaje sobie sprawy z tego. że jej środowisko jem mokre. ijaTueż i my nie zauważamy nawet istnienia tej ideologii, gdyż jest ooa tak ttfdzo rozpowszechniona

Przypomnijmy sobie przytoczony w rozdziale I. przykład, w którym mali May dostała na urodziny .Zosie Gosposie" /„Komplet z własną małą kuchenką")' zanim dziewczynka skończyła 9 lat, uwarunkowano ją tak. by wiedziała, że jej miejsce jest w kuchni. Przeprowadzono to tak gruntowme. że opić Mary był przekonany, iż zainteresowanie dziewcząt „gospodarstwem omowym" jest zdeterminowane genetycznie. Przykład ten nie jem tyko ■ytworem fantazji. Nawet pierwsze książeczki z obrazkami, przeznaczone da bardzo małych dzieci, zwykle przekazują te stereotypy ról związanych z płcią*, gadania przeprowadzone przez Ruth Hartley⁴⁶ wskazują, że już w wieku 5 Im diieci mają wyraźnie ukształtowany pogląd na to. jakie zachowanie jem o^owiedme dla mężczyzn, a jakie dla kobiet. Ta nieświadoma ideologia może deć poważne konsekwencje dla społeczeństwa. Na przykład Jean Upman •Bhimen⁴⁷ podaje, że ogromna większość kobiet, które we wczesnym dzienfe-nie przyswoiły sobie tradycyjny pogląd na swą role związaną z płcią (jnicjsce kobiecy jest w domu"), nie stara się uzyskać wyższego wykształcenia: natomiast u kobiety, które przyswoiły sobie bardziej egalitarny pogląd na role związane i płcią, są znacznie bardziej skłonne aspirować do wyższego poziomo wykształcenia.

Obecne teodencje zmierzające do podnoszenia poziomu świadomości kobiet okazują się dla nich korzystne. Dokonując ekstrapolacji wyników badań km Upman-Blumen. wysuwam hipotezę, że w miarę dalszego rozpadania aę ndycyjnych stereotypów dotyczących ról związanych z płcią, będzie wzrastała liczba kobiet dążących do uzyskania wyższego wykształcenia. W istocie len proces juz się rozpoczął: w roku akademickim 1979-1980 po raz pierwszy laba kobiet studiujących na wyższych uczelniach w Stanach Zjednoczonych pxtoczyłi liczbę mężczyzn - trend, który utrzymywał się przez Ima ŚBraięól/ioiątc XX wieku. Jeśli chodzi o studia podyplomowe przygotowujące •polo kwalifikowanych specjalistów, to chociaż w tradycyjnie męskich todrinich. takich jak inżynieria, mężczyźni nadał przewyższają liczebnie Miny. w dziedzinach bardziej neutralnych względem płci. takich jak psycho* hfh. Większość stanowią kobiety *. Wzrost poziomu świadomości kobiet *touje się także korzystny db mężczyzn. W miarę jak kobiety poszerzają aha swych zainteresowań i wkraczają do nowych zawodów , przepisy ról 'byczące mężczyzn stają się mniej restrykcyjne.