DSC00340

it2 Wyk* Kj/imio/.*

Minlalnr znlo/.cnic przypisuje portu ludziom zamykającym programowo ot. v na groźbę kataklizmu - i myślących li tylko o słonecznej pogodzi? ora/ o wędrówkach |>o le śne runo. Końcowa jłochwala sielanki (ściślej: oh. ra.ru wsi jako enklaw \ sjH>koju) jest sformułowana tak, aby czytelnik mógł dostrzel pozorny i dwuznaczny sens wygłaszanych pochwal. Zderzenie dwóch perspektyw oglądu wsi: pozornej, karykaturalnie rozbudowanej, i r :ck . \wistej, burzącej ten ohrnz, dyskretnie ukrytej, świadczy o postawie ironicznej (■»ironia romantyczna) podmiotu lirycznego w omawianym wierszu.

lego typu zderzenie dwóch perspektyw oglądu wsi spotkać można w >łvnnvm dramacie Stanisław a Wyspiańskiego Wesele, jest ono czytelne już w scenie I aktu I w słowach: „Niech na całym świecie wojna / byle polska w ieś zaciszna, byle polska wieś spokojna".

Wyka Kazimierz

It. l^ł) marca 1910 roku w Kreszowicach, zm. 19 stycznia 1975 roku w Krakowie: historyk literatury, krytyk literacki, eseista. W roku 1932 ukończy! polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim i w latach 1933--l^l>34 kontynuował studia w Belgii i Francji. W roku 1934 rozpoczął pracę na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w roku 1948 został profesorem. Opublikował m.in.: Cyprian Norwid. Poeta i sztukmistrz (dzieło wydane w roku 1948), Matejko i Słowacki (1953), „Teka Stańczyka" na tle historii Galicji w latach 1S49-1869 (1951), O formie prawdziwej „Pana Tadeusza" (1955). „Pan Tadeusz”. tom I: Studia o tekście, tom II: Studia o poemacie (1963), Aleksander Fredro (1968, wydanie II - 1986) i wydane pośmiertnie w opracowaniu Wyki i Henryka Markiewicza Cyprian Norwid. Studia, artykuły, recenzje (1989). Był autorem znakomitych monograficznych wstępów do pierwszej i drugiej serii Komedii Aleksandra Fredry, wydawanych w ramach Pism wszystkich tego pisarza pod redakcją -♦ Stanisława Pigonia (tom I - 1955 i tom VII - 1958).

z

Zaleski Józef Bohdan

Ur. 14 lutego 1802 roku we wsi Bohatyrka (gubernia kijowska), zm. 31 marca 1886 roku w Villcprcux pod Paryżem; * poeta. Osierocony przez matkę syn ubogiego szlachcica, wychowywał się u krewnych w Med-wedówce pod Kaniowem, jako ośmioletni chłopiec spędził półtora roku u wiejskiego znachora nad Dnieprem, poznając obyczaje ludu. W szkole oo. Bazylianów w Humaniu zaprzyjaźnił się z » Sewerynem Goszczyńskim i -» Michałem Grabowskim, razem z nimi założył grupę literacką poci nazwą Za-Go-Gra. W roku 1819 Grabowski wyjechał do Odessy, a Zaleski z Goszczyńskim przerwali naukę w Humaniu, udając się do Warszawy. Zaleski został członkiem tajnego Związku Wolnych Polaków. Utrzymywał się, pracując jako nauczyciel domowy w okolicznych dworach. W czasie powstania należał do redakcji „Nowej Polski” ► Maurycego Mochnackiego, a po upadku czasopisma udał się do Galicji. W roku 1832 wyjechał do Paryża. Tam należał do kręgu najbliższych przyjaciół -> Adama Mickiewicza. Mimo tej przyjaźni wieszczowi nie udało się nakłonić Zaleskiego do wstąpienia w szeregi Kola Towiańskiego (-> towia-nizm). Utrzymywał stale kontakty z zakonem Braci Zmartwychwstańców i przyjaźnił się z -> Cyprianem Norwidem. W roku 1846 ożenił się z uczennicą Fryderyka Szopena, Zofią Rosengardtówną. Ostatnie lata spędził razem z żoną u córki w Villcpreux, gdzie umarł.

W okresie warszawskim opublikował w czasopismach wiersze o tematyce ukraińsko-kozackiej (-> Kozak). Zyskały one uznanie w oczach krytyki, m.in. Mochnackiego. Zaleski głosił pochwałę kresów i przyjaźni poi* sko-kozackiej, eksponując tradycje wspólnych wojen amytureckich. Był