IMG52

majii rozpiętość skrzydeł 22—48 mm, są seledynowo ubarwione. Oczy ze złotym połyskiem. Czułki bardzo długie. Na głowic występuje bardzo charakterystyczny rysunek, który pozwała na odróżnienie gatunków (rys. 8.28). Złotooki występują najczęściej na drzewach liściastych, gdzie żerują na mszycach, przędziorkach. miodunkach, jajach różnych stawonogów. Czasem zjadaja też małe gąsienice. W ciągu roku maja I lub 2 pokolenia; zimuje zwykle postać larwalna. Jedynie złolook pospolity - Chrysopa carnea Steph. może mieć trzy generacje i zimować jako postać dorosła. Jest to owad zielony bez czarnych plamek na głowic i tułowiu. Rzadszym gatunkiem jest Chrysopa perlą ł... niebicskawozielon-kawy owad z. czarnym rysunkiem (rys. 8.29). Zimuje jako poczwarka w oprzędzie. Roi się na wiosnę i w lipcu i wówczas przylatuje do światła sztucznego. W Polsce występuje około 20 gatunków tej rodziny.

Życiorkowatc są to owady małe; skrzydła z ciemnymi kropkami i sztywnymi, krótkimi włoskami maju rozpiętość 12-15 mm. Latam w nocy. Jaja owalne, białe lub różowe bez trzonków. Larwy nie mają na ciele, jak złotooki. brodawek z kępami włosków (rys. 8.30). W Polsce występuje 26 gatunków żyeiorkowatych. a do najczęstszych należą żyjące na drzewach Hemerobiiu humulinus L. i H. micarts Ol. Odżywiają się głównie mszycami, czasem spadzią.

Mrówkolwowate ogólną budową przypominają ważki, ale czułki ich są na wierzchołku guzikowato zgrubiałe. Przyoezek brak. obie pary skrzydeł są prawic równej długości. Larwy krępe z cęgowalo wydłużonymi żuwaczkami. żyją w glebie, szczególnie na terenach piaszczystych, gdzie prowadzą drapieżny tryb życia, odżywiając się mrówkami. W Polsce wy stępuje kilka gatunków. Mrówkolew plamistoskrzydły - Myrmeleonformicarius L. (rys. 8.31) ma rozpiętość skrzydeł do 70 mm. Lata na obrzeżach lasów od czerwca do września. Larw a wygrzebuje w piasku lejkowate dołki i przebywa pod ich dnem. wystawiając na powierzchnię tylko żuwaezki. Tym sposobem łapie mrówki i inne owady oraz pająki zsuwające się do lejka. Przepoczwareza się w oprzędzie w ziemi.

□ Rząd: Wielbłądki - Raphidioptera

Blisko spokrewnione z sicciarkami. z którymi niekiedy bywają łączone w jeden rząd. Są to owady średniej wielkości, o smukłym ciele i głowic prognatyczncj. w tylnej części

szyjkowato przedłużonej. Przedtułowic wydłużone. lekko wygięte, bardzo ruchliwe. Skrzydła dłuższe od ciała, składane dachówkowato, bogato użytkowane. U samic występuje długie, mocne pokladełko utworzone z wyrostków VIII i IX segmentu. W Polsce występuje 7 gatunków wielbłądek należących do dwóch rodzajów Rupii ul io i Inocellia. W lasach najczęściej występuje wielbłądka pospolita - Raphidia ophiopsis L. U tego gatunku owady doskonałe pojawiają się w końcu kwietnia i w maju i składają jaja w

Rysunek 8.31

Mrówkolew plamistoskrzydły Myrmeleon lormicartus L A postać dorosła (z Żizri Zivotnych). B - larwa (zGSarowa. 1964)

B

A

WielWądkl Raphidia sp.: A - wielbłądka znaczona Raphidia nolala F. - postać dorosła (wg Koehiera 1961). B - wielbłądka Raphidia sp. - larwa (wg Mamaiewa. Knwoszejnej i Potockoj. 1977)

Rysunek 8.32

szczelinach kory drzew lub krzewów. Larwy są wydłużone i spłaszczone, długości do 12 mm. Głowę mają jasnobrunatną. prawic kwadratową, przcdplccze wydłużone, odwłok miękki, wydłużony (rys. 8.32); prowadzą bardzo ruchliwy, drapieżny try b życia, wyżerając przebywające pod korą i w jej szczelinach różne owady o miękkim ciele, a wśród nich jaja. larwy i poczwarki smolików, kózek, jaja i gąsienice brudnicy mniszki; mogą tez przebywać w ściółce. Larwa porusza się zarówno do przodu, jak i ku tyłowi. Owady dorosłe przebywają w konarach drzew i są drapieżne. Poczwarka wolna. Przepoczwarcżenie następuje pod korą; występują dsva stadia poczwarkowc: pierwsze nieruchome, drugie ruchliwe. Nieco rzadszym gatunkiem o podobnej biologii jest w ielbłądka znaczona - Raphulm in>:.i;.i F (rys. 8.32).

□ Rząd: Chrząszcze- Coleoplera

Jest to najliczniejszy rząd owadów, do którego należy ponad .'50 ono gatunków rozmieszczonych na wszystkich kontynentach. W Polsce występuje około 7(X>o gatunków

Jedną z najhardziej charakterystycznych cech odróżniających chrząszcze J inny,' owadów jest silnie stwardniała (u większości gatunków) pokrywa ciała, różnic ubarwiona i przeważnie bogato urzeźbiona (rys. 8.33). Długość ciała chrząszczy waha »ię ,\ł i ' Jo 155 mm. Głowa prognatyczna. niekiedy wydłużona w krótszy lub Jłu/szy ryiek N. ąJy gębowe typu gryzącego. Czułki najwyżej 10—11-członowe, nitkowate s/czeeiniaste. pa ciorkowatc. pifkowatc. grzebykowate, wachlarzy kowale, bulawkowale lub kolankow załamane. Oczy złożone, na ogół dobrze rozwinięte. Pr/yoczka wy.stępuią rzadko, sp, oka się je w rodzinie kusakowatyeh i skómikowalyeh. Bardzo dobr/c wyidręhnionc jest p eJ tułowie, luźno połączone ze śródlułowicm. Tarczka mała. okrągła, trójkątna lub. «■ czna, czasem jej brak. Pierwsza para skrzydeł tworzy silnie zeskletois/owunc |vei\w\ druga para błoniasta, w czasie spoczynku ukryta posl pokrywami Zarówno |vki\w\ u licznych kusakowatyeh). jak i druga para skrzydeł inp. u bicgacA>wutych> mocą dukowane do szczątkowych. Nogi najczęściej typu bieżnego, r/łdzio c    o w