IMGv96

wszystkim za pośrednictwem języka, którego totalnie nieałyszący dopiero z trudem w ciągu wielu lat się uczy. Świat dźwięków jest dla niedosłyszących rzeczywistością, dla totalnie niesłyszących nie;

— jak mogą się zintegrować ze‘ społeczeństwem. Podstawowym warunkiem integracji społecznej jest swobodne komunikowanie się niedosłyszących oraz osób z totalnym uszkodzeniem słuchu ze słyszącymi w rodzinie, w środowisku lokalnym, w zakładzie pracy. Niesłyszący z głębokim uszkodzeniem słuchu tworzą z reguły swoistą podkulturę, której podstawowym łącznikiem jest więź wspólnego losu i trudność porozumienia ze słyszącymi. Niedosłyszący natomiast najczęściej nie mają trudności w komunikowaniu się ze słyszącym^ a także ich stosunek do słyszącego otoczenia w związku z tym jest bardziej pozytywny, ułatwiający integrację społeczno-zawodową.

Z uwagi jednak na szerokie spektrum stopni uszkodzenia słuchu, włączanych do kategorii osób niedosłyszących, trzeba wyraźnie podkreślić,, że wśród nich będą grupy osób z dużą łatwością znajdujące swoje miejsce w społeczności ludzi słyszących, oraz osoby, które z powodu dużego ubytku słuchu oraz niskiego osiągniętego poziomu rozwoju umysłowego i społecznego za grupę odniesienia mogą uważać podkulturę niesłyszących ¹⁰.

Uwzględniając te wszystkie porównania i oceny osób z uszkodzonym słuchem, a przede wszystkim zastrzeżenia dotyczące możliwości dokonania jednoznacznego opisu syndromu psychospołecznych cech charakteryzujących osoby niedosłyszące, możemy jednak niektóre z tych cech, w ujęciu różnych autorów, wymienić. Tak więc:

—    Hanselmann wyróżnia wśród niedosłyszących przebywających w zwykłej szkole, m. in., ich roztargnienie, z powodu opóźnionej reakcji na polecenia nauczyciela skierowane do całej Jęlasy; n a p i.ę t ą uwagę, kiedy dziecko wie, że nauczyciel zwraca się do całej klasy, co przejawia się w śledzeniu mimiki _;i artykulacji nauczyciela; wymowę nie zawsze wyrazistą i melodyjną¹,

1 —- niedosłyszenie według tego autora wpływa hamująco na rozwój osobowości niedosłyszącego^{2 3}*,

—    Króhnert analizując charakterystyki psychospołecznych cech niedosłyszących stwierdza, że - cierpią oni wskutek braku ząufąnia do siebie, poczucia mniejszej wartości, braku przeżywania własnej wartości (Sęlbstwerterleben)¹⁸, ,

—    Jussen z kolei uważa, że obniżona percepcja słuchowa i związane z tym zredukowane przeżycia, a także utrudniona komunikacja.

interpersonalna przedjązykowa i pozajęiybm/jli kulturowe mają decydujący wpływ na rozwój sumie zubożona, na co wskazują wymienione cechy stycznych opisów, takie jak: niepewność, zahs 1 o w anii niezadowolenie, drażliwość. Analiza jąe jfiuflkBB badań sugeruje, że istnieje zależność Bj cwbomś&mĘ nych uwarunkowań, takich jak: MWB do pełnionych ról społecznych przez niedoałyHąMffc I B wpływu rodziców ^u itd.

Na podstawie wymienionych przesłanek wydaje teą sugestia, że cechy osobowości przykładowego r,iedoriy*ąeąJ||4lH|^B rozwój jego osobowości, nie tyle zależą od stopnia uszkodMateaM^B ile od warunków edukacji i socjalizacji, umotlisriająeydkjrif^fl^^^H siebie wraz ze swoimi ograniczeniami i pokonywanie, w mianą iiilB dzielne, przeszkód z nimi związanych.

2. CELE WYCHOWANIA OSÓB NIEDOSŁYSZĄCYCH

Cele wychowania osób niedosłyszących są takie naą jdl fjjjflfl wszystkich odmianach wychowania. Jednak „punkt cięifcoieL. nmkKB tu przesunąć na... rozwijanie i bogacenie naturalnej nie — B. H.] mowy dziecka.*.” * Znaczy to, że S|B średnie rewalidacji dziecka niedosłyszącego, będą głównie dotyMB^B woju obniżonych możliwości percepcyjnych i artyk ulacyjnych Uszkodzenie słuchu, w obrębie ważnego dla rozumienia mowy pMVgl'j częstotliwości powoduje, że swoiste dla rewalidacji nk kształcenia będą zależne od stopnia i zakresu tego usritodMitąq£|^^B od umiejętności werbalnego porozumiewania się i będą wszystkim usprawniania, kompensacji i korek tury, podetait dorewalidacji niesłyszących z utratą słuchu w granicach będą dominować działania usprawniające i korekcyjne do. osób z mniejszym ubytkiem słuchu i większą sprawto|lj0|fil nikowaniu się. Innymi słowy, im mniejszy ubytek ą||^^B_ sprawność w porozumiewaniu się werbalnym, tym h|p(B^^B cjalne, heteroteiliczne zbliżają się do celów ogólnych_MdH^B więcej będzie zadań usprawniających i korekcyjnych, I klHH cych stricte kompensacji Z kolei, im większe będzie i mniejsza sprawność w komunikowaniu się dzieefai m tym bardziej urzeczywistniane cele będą zbŁ&OBfli ⁴

1

B O. Króhnert, Geschichte, jw., s. 68.

2

g Por. także: O. Króhnert, Geschichle, jw., s. 68.

I H. Hanieknann, EifUhrung in die Heipitdagogik, Żurach ugd; Stuttgart-1962. 1 97—99.

3

Tamże. *. 100.

4

H. Jussen, Schwerhorigejw_n s. 213—224. ^u J. Doroszewska, Pedagogika specjalna, t. II, Wrochnifc, Gdańsk 1981, s. 444.