Wychowanie — w ujęciu H. Muszyńskiego — jest to „...szczególny przypadek porozumiewania się ludzi między sobą, a więc przekazywanie sobie jakichś informacji..." \ Przekaz informacji, jej postrzeganie i w rezultacie wzajemne rozumienie 1 porozumienie ucznia z uszkodzonym słuchem i jego nauczyciela może się dokonywać za pośrednictwem określonych środków — werbalnych i niewerbalnych. W surdopedagogice od jej zarania były to znaki migowe w postaci różnych systemów, pismo i słowo mówione, obraz artykulacyjny w toku odczytywania z ust, aparaty słuchowe począwszy od trąbek słuchowych a na skomplikowanych aparatach elektronicznych kończąc.
W procesie rozwoju środków pomocnych w komunikowaniu i uczeniu się notujemy znamienną ewolucję. Środki dydaktyczne charakteryzujące się przedmiotowym i nieprzedraiotowy m1 oddziaływaniem na zmysły ucznia umożliwiają bezpośrednie i pośrednie poznanie rzeczywistości*, a przede wszystkim ułatwiają uczenie się języka i mowy. Obok dłoni ucznia i nauczyciela, szpatułek, baloników, lustra artykulacyjnego, plansz, obrazów, modeli, pojawia się w roku 1867 pierwszy analizator mowy (visible speech), skonstruowany przez Aleksandra Mellville’a Bella, ojca Aleksandra Grahama Bella, następnie w wieku dwudziestym znajdują zastosowanie rzutniki, radio, płyta gramofonowa, magnetofon, telewizja, komputery i mikrokomputery, nauczanie programowane. Do czasu, kiedy proces nauczania-ucze-nia się można byłó wyjaśnić za pomocą trójbocznego modelu: uczeń — materiał nauczania nauczyciel, zbyteczne było wprowadzanie pojęcia medium*. Stwierdzenie, że nauczanie-uczenie się jest procesem wieli H. Muszyński, Treść i metody toychowania [w] M. Godlewski, S. Kraw-cewicz, T. Mujek (red.), Pedagogika, Warszawa 197 i.
| Pojęcie środków nleprzedmiotowych [w] B. Hoffmann, Retoalidacja niesly-szącgch, jw., s. 214.
1 Por. C. Kupisiewicz, Podstawy dydaktyki ogólnej, jw., s. 199. i O. Krtthnert, Audio-oisueUe Medien [w) H. Jussen i O. Króhnert. Pada-gogik der Gehórlosen und Schwerhórigen, 1982. s. 178.
Baynn1ewym wpłynęło H HHHH | w tym procosw - .■
Fojawia j£f termin ammii HH Muśtyk draft} n Alt Środków wpływających w MS | I
Wsi. W pedagogice kr«k tm w | _
nośnik informacji, okrsfispy taaal iakrwl Męty odbiorcy W odróżnieniu «Ś|^H
ecynWia s celowym, rwiąnym s pn|WMi wmk i «yWH
pnakazem informacji, przy dym s cyhamlpeinegi pMftiMflH
priakaz ten charakteryzuje śą tym. to
dia, rozumiane najczęściej jaka Wś i idma—eW I
lawą działalności dydaktycznej. OM pojona MW WWfi
w ciągu ostatnich kifinmealu tai w dyMlyss tosol1 ■UW MM
pojęcie technologii ksstałceaii1 9psAHW
yneumienia technologii kształcenia wymienimy Mn .TkWtyi WM
cenią to zastosowanie naukowych zasad di pNpmM I sHMlMj
w praktyce systemów kształcenia s ewypifrimi—
rzalnych celów kształcenia; to orientacja Wssim
niż na przedmiot nauczania, pnrmW pmfttyea 1 fcJdpi wttĘĘM
z teorią kształcenia; to weryfikacja praktyki i
nik nauczania) przez analizę empśrycw I ków audiowizualnych w dydaktyce"1 Wdhg F JmmMHflMi nologia kształcenia jest „ płsaariyiaą inteWMt tWMn Styczne poszukiwania...", przy czym istotą tjM nrocześmenie systemu dydektyesatg#
wych badaniach elementów tego systemu ) |jp agfeMl_
kacji. Precyzyjne określenie celów kmtałMBti (dlaczego I po ■■ |powinno inspirować dobór i układ trośefc łesfj, ergastiscjo procesu dydaktycznego (jak?), metody i środki dyMggąflfl (czym?), a także uwzględniać takie elementy, fikać je nauczycieli... i per mailu pomocniczego (kta?) Ml dy pomiaru uzyskanych efektów k^slakeótyyMHjMN^HI Media rozumiane jako nośnik informacji w ekrefiMfilP
surdodydak tycznym — podobnie jak w każdej ąds||H~_
wej — pełnią funkcję poznawczą, kszta tyczną5. Znaczenia emocjonalnego, i dydaktycznego mediów w suriodydaktycs aii nie do funkcji audiowizualnej. Kryterium
m m
Różne koncepcje tego sposobu roHMki i nuszkiewicz, Technologu kształcenia w stteMefhH] KHH
• Dietumary of Educatknt, ed. C V Goad. Hp Tort !■ I F. Januszkiewicz, Technologm rtmłwli.. jw. i 1
1 F. Januszkiewicz, TeMęe knftro— i . g M.
• C. Kupisiewicz fWksuf dyMąk uśhMl H I H