kem97

SKARB NlFLUNGÓW, SKARB HNIFLUNGÓW

192

193

Skirnir

^Vviedza

dot^L W6cl ^^{enu r/ccz}ywiście wypłukiwano y Piasek. Pochodzący prawdopodobnie j- °^nGa XIII w. islandzki traktacik geogra-₍j^/]]y Wielkie rzeki (znany też pod tytułami Zębach w święcie i O wodach w świecie) po-^    ^: kim hei-tir d a Saxlan.de [wariant: Frak-

z miodem krew zamordowanego przez siebie mędrca —» Kwasira. Pierwsi właściciele swój skarb przechowywali w kotle —> Odro rir i dwóch mniejszych naczyniach zwanych —> Son i —» Bodu. Skaldamjodeni wykupili się z rąk —» Suttunga, który ukrył magiczny napój w jaskini góry Hnitbjórg (Hnitbjąrg - „Zderzające Się Skały") i nadzór nad nim powierzył własnej córce, —» Gunnlód, ale dziewczynę uwiódł i Miód wykradł —» Oclin. W postaci orła, mając zdobycz we własnym żołądku, dostarczył skarb do —> Asgardu, ale przy okazji część Miodu, przez Odina-orła wydalona „tylnym wyjściem”, uległa profanacji i - jako skażona - była dostępna każdemu chętnemu; dlatego nazywano ją „częścią wierszokletów”. „Czysty” Miód Odin przekazał bogom, ale wedle własnego uznania darzył nim też pewnych ludzi, mianowicie prawdziwych poetów. Stąd poezję (skaldskapr) określano jako Oóins mjąór - „miód Odina”. Według staroeddaicznej Pieśni Najwyższego Odin wszedł w posiadanie Skaldamjódu spełniając ofiarę z siebie samego: przebity oszczepem dziewięć dni i nocy wisiał na —> Yggdrasilu, po czym dostał Miód i dziewięć „wszechmożnych pieśni” od syna olbrzyma —> Bólthorna (tj. Suttunga?).

SKARB NlFLUNGÓW, SKARB HNIF-LUNGÓW {hodd Niflunga, hodd H?iijiunga)_y przeklęty przez karła (zol), karły) —» An-dwariego wielki skarb, w skład którego wchodził niezwykły pierścień (naramienny?) —> Andwaranaul. Posiadaczami skarbu byli kolejno: —> Gust (?), Andwari, —> 1 Ireidmar, —> Fal nir i —» Sigurd, a własnością —> Nif-lungów (Hniflungów), tj. —> Gjukungów, stał się od momentu zagarnięcia go przez —> Gunnara i —> Hogniego², którzy wspólnie zatopili całe bogactwo w Renie przed swoją wyprawą na huński dwór —> Atlego². Ciążąca na skarbie (ściślej: pierścieniu) klątwa powodowała, że wszyscy jego posiadacze ginęli gwałtownie i po śmierci Gunnara nikt nie wie, gdzie się on znajduje.

W tradycji południowogermańskiej (Pieśń o Nibeiungach) skarb Nibelungów (Niflun-gów) był majątkiem Nibelunga Starsze władcy Nibelungii (tj. Skandynawii), swoje bogactwo ukrył we wnętrzu jakiejś °7 ry i oddał pod straż. Albricha (Andwari_e<ft Po śmierci króla skarb wpadł w ręce Sifri i (Sigurda), dość przypadkowo zmuszętnea do zabicia Nibelungowych synów i spadk bierców, Schilbunca i Nibelunga Młodsze * Dla „barbarzyńskich” ludów wczesnego średniowiecza złoto, srebro i drogie ka* mienie miały wartość nie ekonomiczną, ale symboliczną, stąd ogromny majątek (fł)\if. lungów/Nibelungów traktowany był jako zmaterializowana władza i potęga (jedną z centralnych idei społecznych Germanów stanowiło przekonanie, że bogactwo ucieleśnia powodzenie panującego), a dla Kriem-hilt (—> Gudrun) domagającej się od Ha-gena (Hógniego) zwrotu skradzionego Sifridowi skarbu, majątek ten symbolizo-

l>ie. Wikingerin Weichel und Odergebićl, Haiis pn'-'⁴^ ^ Leipzig 1988. Ze- zbiorów Biblioteki FTPN w j^()/. V _lltłi Repr. L. Beiowski/Agencja Arem

Złoty skarb r llildenscc (Rugia, Niemcy)-nik zapewne wykonano w Danii

I również małżeńskie szczęście. Przy oka-_/aUważmy, iż wyobrażenie o wielkości 7irbu zależne było od miejsca i czasu: wedle staroeddaicznej Pieśni o Fafnirze two-jy g₀ dwie skrzynie złota, hełm („szłom złota zbroja, miecz Hrotti i „wiele klejnotów”, a wszystko to razem znalazło miejsce na grzbiecie -> Gran i ego, który dto „nie chciał ruszyć z miejsca, póki cjtuird go nie dosiadł”, wedle natomiast pieśni o Nibeiungach same tylko drogie kamienie nie mieściły się na stu wozach.

pierwowzorem dla wielkiego i przynoszącego nieszczęście skarbu (H)Niflungów (Nibelungów) było najpewniej przysłowiowe aurum Tolosanum - „złoto tolozańskie” dj. tuluzańskie). Justyn w XXXII księdze Zarysu dziejów powszechnych starożytności powiadał, że celtyccy Tektosagowie po swojej łupieżczej wyprawie na Grecję i bezbożnym splądrowaniu wyroczni dębickiej w 279 r. p.n.e. (historia grecka utrzymywała jednak, że Apollon ocalił wówczas swoje sanktuarium) wrócili do ojczyzny w Galii Nar-bońskiej i w Jeziorze Toloskim (Tulttskim; może raczej w rzece Garumnie, dzisiejszej Garonnie) zatopili świętokradczo zdobyty łup, co uratowało ich przed szalejącą zarazą. W 105 r. p.n.e. Kwintus Korneliusz (po-prawnie: Serwiliusz) Cepion wydobył skarb k,waga srebra wynosiła 110 000 funtów, zaś złota 5 000 000 funtów”) i natychmiast zo-^sla* ukarany straszliwą klęską poniesioną pod Arausio (dziś Orange) z rąk germań-s ich Cymbrów. Tradycja o klątwie ciążącej stopionym skarbem utrwalić się mo-*^{a w}^ód Germanów dzięki Wizygotom, \vT ^ ^W ^ ^T‘ ^W ^°l°^s*^e (I tduzie) ustano-^{1 1} swoją stolicę (tolozańskie państwo Wi-,yg°i()w upadło w 507 r. po bitwie pod ⁷ bankami. Chlodwiga), ale na osta-^ ⁿ4 wersję wydarzeń zapewne wpłynęła ° Dni, że we wczesnym średniowie-landi], par er enn guli i sondum kia („Ren nazywa się rzeka w Sakslandzie [Fra(k)klan-dziej, gdzie są złote piaski”).

SKIDBLADNIR (Skidbladnir - „Zbudowany z Deseczek”), najwspanialszy z okrętów, jedno z arcydzieł synów -a Iwaldiego, własność —» Freya. Na Skidbladnirze z łatwością mieścili się wszyscy bogowie zc swoimi wierzchowcami (zob. Sleipnir) i bronią; tu okręt objawia się jako przeciwieństwo —> Naglfara. Skidbladnir miał jeszcze i tę cudowną właściwość, żc w jego żagle zawsze dął wiatr akurat potrzebny, a ponadto, gdy nie istniała konieczność żeglowania, można go było złożyć czy zwinąć jak zwykłą chustę i schować w sakwie.

Według Sagi o Ynglingach Skidbladnir należał do —» Odina, który „przepływał [na nim] wielkie morza”.

Skinfaksi ( Skinfaxi - „Lśniącogrzywy”) cudowny koń ciągnący po niebie rydwan (wóz) —> Daga¹. Grzywa rumaka rozświetlała ziemię i powietrze. Wedle Młodszy Ed-dy (Język poezji) Skinfaksi występował w parze z Gladem (Gladr „Radosny”). Zob. I Irimfaksi.

SKIRNIR (Skirnir - „Jaśniejący”) tytułowy bohater staroeddaicznej Pieśni o Skirnirze (znanej też jako Wyprawa Skirnira), zaufany sługa i przyjaciel —> Freya, niewątpliwie jego hipostaza. Był towarzyszem chłopięcych lal boga, co może znaczyć, że pierwotnie należał do -» Wanów. Na prośbę —> Njórda i -» Skąd i podjął próbę nakłonienia druha do wyznania przyczyny jego głębokiego smutku. Gdy dowiedział się o miłosnej tęsknocie Freya do —> Gerd, wziął na siebie obowiązki swata, ale za fatygę zażądał -» Blodu-ghofiego i cudownego miecza, „który sam do ciosu się wznosi”. Natychmiast ruszył w drogę i szczęśliwie przejechał krainę —> Hrimthursów oraz przedarł się przez otaczające siedzibę dziewczyny magiczne płomienie. U celu podróży spotkał się jednak ze zdecydowaną niechęcią Gerd, która nawet słuchać nie chciała o małżeństwie z Freycm