IMG!26 (10)

sytuacji.

pozwala raocay.

■one do intcrMiająci ^w pnahagiwawiw się cym fcgolnic często pojawiają ych zc stonowaniem tej wiedzą metodologiczną dotyczącą

» wywiadu

odnii

*cgo lak jcciT

.____ *•- '^lytu ogram

technikami powamaa hyć świadomok błędów cycJa *.<? w wyjadzie *, a takte innych kwestii techniki ^ ^B>^siCcy powinien dysponow

^rod“>^yw wywindaa. a także kryteriów ,cff

._ ^Z *^^>,Cł *ⁿ“^l,r* ^dokumcntów *a zadanie uzupdnaać dane uzyskane

^dro*^ł obserwacji a wywaadu/aakicty. Dokumentami Cyma mogą być swiade-^ctw*^< dcitnniki szkolne, zapinki, notatki, pamiętniki, kroniki ild.. wszystko co stanow i dokumentację zaistniałych wydarzeń c2y opia ich przebiegu. przcZyć ich uczestników ery obserw atorów

Kolejną techniką stosowaną w badaniach edukacyjnych jest eksperyment Jako technika badań społecznych stosowany od lat 60. XX wieku w przeciwieństwie cflo wyżej wymienionych sposobów poznawania rzeczrywistodci często wywołuje dyskusje związane * etyką w przeprowadzani u badań, co spowodowane jest wpływem wytworzonej sytuacji no zachowania badanych a niebezpieczeństwem naruszenia ich podmiotowości. Wystarczy przytoczyć •utaj biadania no Uniwersytecie Stanforda, których wyniki rozpoczęły powyższą dyskusję, wzbudzając wątpliwości, czy dla celów poznawczych wolno manipulować informacją, czyjąś świadomością a ocieli i a ływ-ać na dokonywane wybory. Zw olennicy eksperymentów twierdzą, że doświadczenie eksperymentu otwiera przestrzeń wiedzy na temat zjawisk zachodzących w naszej psychice, które nic mogłoby zostać uchwycone przy stosowaniu innych, mniej inwazyjnych technik wglądu w nasze zachowania. Przeciwnicy stoją na stanowisku, te człowiek jest nie tylko istotą spółce zna, ale przede wszystkim podmiotem, odrębnym bytem i nawet dla najbardziej fascynujących odkryć nic wolno nam narażać go na skrajne doświadczenia psychiczne, które    stać sic naszym

udziałem, gdy eksperyment wymknie się spod kontroli.

W badaniach edukacyjnych eksperyment zazwyczaj stonuje sic w celu porównani w stosow anych metod nauczania, podręczników* itp., wówczas jest on wolny od wyżej zarysowanych zagrożeń. Eksperyment służy poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie: jak sytuacja wychowawcza może się zmienić, jedli

. »p6iczynnika humaaiMyc/aas

o", ar 3. 1988

a/>o/r«-;**>« a. PWN. Wwrwi 1981-

o. w: 1. Bok raba. TZmmk* sąpytowirt. ..Kultur*

młotujemy inne bodźce, procedury, ulepszymy metody ery usprawnimy proces komunikacji.

Podsumowując, wspomnieć trzeba, źe taka prezentacja technik badawczych ma w pewnym stopniu uproszczony charakter. Po pierwwre. spektrum wykorzystywanych zabiegów metodologicznych i technik mc zamyka oę n opisanych czterech czy pięciu sposobach zbierania danych. W tadmtach jakościowych stosuje srę inne rodzaje procedur czy >eź modyfikacje powyższych celem uchwycenia sensu i znaczenia badanej rzeczywistości Wymienić a można techniki pogłębionego wywiadu narracyjnego czy nieustrukturowa-nego. testy i wytwory o charakterze projekcyjnym (mrypłngkbay szkolnej), introspckcję kierowaną czy analizy języka. Niektóre z tych procedur mają mc tylko poznawczy, ale też i terapeutyczny charakter, co pozwala na łączenie celu teoretycznego i praktycznego w badaniu. Po drugie, stosowane techniki powinny spełniać postulat komplemcntamości, wzajemnie się uzupełniać, gdyż dopiero po zakończeniu całego postępowania badawczego można stworzyć całościowy obraz eksplorowanej rzeczywistości, im pełniejszy, tym lepią świadczy to o efektywności przeprowadzonego badania.

Kilka ważnych pytań na zakończenie, czyli o przydatności wiedzy socjologicznej dla nauczycieli

Na zakończenie wstępnych rozważań o socjologii wychowania pora wyjaśnić, dlaczego socjologowie interesują się edukacją, po co i komu potrzebne są wyniki badań prowadzonych w środowisku szkolnym? Kto z nich faktycznie korzysta? Poza tymi, brytyjski socjolog edukacji Roland Meighan¹¹ staw ia też inne, równie ważne pytania: czy socjologia jako wiedza i forma rozwijania świadomości młodych ludzi rzeczywiście może pizyczyniać się do rozwoju radykalizmu w myśleniu i postawach wobec świata? Czy zadaniem socjologów oraz przedstawicieli innych nauk wykładanych jako przedmioty kierunkowe jest przedstawianie recept, gotowych rozwiązań, czy przeciwnie: prowokowanie do poszukiwania nicschcmatycznych rozwiązań codziennych sytuacji wychowawczych? Próba odpowiedzi na powyższe pytania wydaje się być ważna dla uzasadnienia przydatności tej dyscypliny w kształceniu nauczycieli i wychowawców.

R Meighan, Socjologia rtkJutc/i, Wyda'