IMG28 (5)

30$

fen rMeft p6v«ą&iii't

Kupcy lubili #ędmwac

jur

rtętomicM. ^lowe * tir mają <tó dysp^jj-

«drym p^y*id»,ą ziemie, stanowią JgHL ich „trzymania, Mie * **,, warunki.    dekeąy^no rtwHHłraąj* /dolnych de «vr«m*Wm Aifeliife

I>^mVrtł5my^ct' ** »«*■    «&Mi formułują teze; żu „miały ^edy

^vo!nc <*    ^/Hy wojsfotfej; Nie napotkane dOfątf * rych «płwb

• /ar/ądedw magazynów, pisarzy. kopców. kapłanów, a z przedstawicieli rżżrtlfosfe -7- kucharzy i j5łW6^f^w.

ŹołHterw należeli do opfttywiiejowanyeh warstw tadnodci. zwfoszm- weźŁ«i kUufy nasilenie działań wojennych Hyło w/ególnie rfuże Z zaopatrzeniem wojak, W żywrtośd W czasie pochodów wojennych nie hyte chyba najlepiej' Am /aehowitło ńę powiedzenie żołnierakfe „W pola [bitewnym] grabo- mieiifny ptmieU jest mięsem i rhis/ezem." Opoczuciu i potnabfe Żołnierskiej solidarności mówi inna maksyma- ,w polu każde jedzenie, która uda sie zdobyć, winne Być spożywane wspólnie" Żołnierz, który szczoWwie powracał z kampanii, /yslrńnł sohie szacunek nie tylko jako dzielny i odważny Człowiek. Przywoził z wojny nogaty tup nieraz niewolników, stawał się zamożny, awansował w hierarchii spotecznej. Jeśli przed wyprawą miał maleńki warsztat _ mógł go mtr rozbudować; jeśli miał talent do Handlu i nie lękał się podróży — mógł m*af

Ktipćy twór/yli ktmem rtajżąmóżrttejszą warstwę ludności miejskiej; Bez afch fot tek sprytu 1 <*b»zp. be/ ich orniejęmośei handlowych, nie mogłoby się rzawiodo, nie byłoby komo sprzedawać obfitych plenów ani ********* niezbędne swowćfc Golarka Sumeru -- jak wiemy -•■ nie była *am(vwytfarc/alna ■'^^eWał czystko — prócz: żywności i niektórych matwWów trzema) — trzeba było importować To przesadziła o randze kupieckie® zawodu.

jitahaiia człowieka odgrywa czynnik materialnego zainteresowała; Kupcy wkrótce działać na mnydi zasadach — opłacają podarek od zawartych ^qi. Aby nie stracić kontroli nad ich działalnością, świątynie bacznie <c5trzeaaia obowiązku pisemnego potwierdzania każdej przedsięwzięcia ^ sezałtórne od tego. jaki towar i jakie ilości chodzą w grę. Każde kupno yata sprzedaż musiały być potwierdzone aa tabliczce, uwierzytelnione uciskiem pieczęci stron oraz urzędnika, a dokumenty złożone w archiwum siatynt.

Handel rozwijał się niezmiernie szybko. Wiemy już, jak daleko docierały jtroby Sumerów i z ilu krain zwożone nad Tygrys i Eufrat poszukiwane utenaty. 7 których następnie rzemieślnicy wyrabiali przedmioty powszechnego iZftku. Ale obok handlu zagranicznego pojawia się również — w miarę tnwantwiama społeczeństwa, rozkwitu cywilizacji, zmiany form własności - landei wewnęti^nyż.' Jednakże świątynia, a następnie etat i królowie aie tracą sad vm kontroli. Transakcje dotyczące nawet sprzedaży niewielkiej ilości utykułów żywnościowych wymagały pisemnego potwierdzenia: Wprowadzone 'ostajo pojęcie pieniądza opartego¹ na wadze miedzi lub srebra — rzadziej złota, amiast dotychczasowej' podstawowej wartości ziarna (i gar [lii litrów] ziarna ma wartość 1 szekla srebra-).; Ceny towarów nie były jednak niezmienne Zależały od podaży artykułu — ód urodzaju, powodzenia kupców w ich ^ootfowo-ijnporfówych przedsięwzięciach, od sytuacji militarnej kraju. W okresach niepokojów — jak pamiętamy z dokumentów dotyczących panowania (bbińna — ceny gwałtownie szły w górę. Przypuszczać można, że kupcy nie zaniedbywali żadnej okazji, by zedrzeć z klientów skórę, skoro sumeryjska pani fontu skarży się:

Jakże ograbił mnie kupiec tt srebra i jakże [zarazem! ograbił^- mnie 2 jęczmienia.

K&pcy u;ftiu wędrować

W początkach dziejów Sumeru handel był całkowicie zmonopolizowany przez świątynie. frył to /resztą handel wyłącznie zagraniczny, albowiem zaopatrzenie ludności odbywało się n» zasadach przydziałów, nie wymagających skomplikowanych transakcji. Zadaniem kopców w owych czasach było dosfarcz<Hue artykułów których nadwyżkami dysponowała świątynia, do kontrahentów ^w ‘bnym mieście Inb kraju i sprowadzanie stamtąd surowców krakających na miejscu. Wyprawy handlowe miały więc w sobie cM z wielkich pfzedsięwzi#, angażujących sporo ludzi, w tym również wojowników do ochrony karawany kapłana Inb kapłanów cZowajapyeh nad pomyślnością wędrowców, strzegacycli Kh przed zakusami Złych sił fCupcyA podobnie jak inni członkowie miejski*} społeczności - - naleZali do personelu świątyni. otrzymywali jedynie wyuagm d/enie Za praóę Pf/ypw/e/alme Sumerr>wie wcześnie zdali sobie sprawę t roli.

Kupcy nie desżyli się zbyt dobrą sławą w śród nabywców. Raz po raz •v powiedzonkach i przypowieściach słyszymy o ..łachmanach" sprzedawanych zamiast dobrej odzieży, o Zbożu z piaskiem i innych nie najlepiej o uczciwości handlarzy świadczących poczynaniach. Przeciw tym, którzy „małą wagę wydają za wielką wagę’, kierował się gniew ludzi i bogów.    —

Miejscem transakcji handlowych były przede wszystkim/Wary. To kupowano - - oczywiście w drugiej połowie 10 tysiąclecia — żywność odzież, sprzęt domowy. Ody w grę wchodziły poważniejsze partie towaru, wzywano kopistę, który na miejscu sporządzał odpowiedni akt kupna—sprzedaży. Handel hurtowy odbywał się też na przystaniach, gdzie skupowano towary wprost ze statku, który przywoził żywność lub surowce. . Na bazarze nie tylko handlowano - było to równocześnie miejsce, gdzie łatwo spotkać znajomych, wdać się w pogawędkę, posłuchać opowieści o dalekich krajach albo i dowiedzieć ńę plotek o sąsiadach.